بحث روايتى :رواياتى در باره مراد از" دَابَّةً مِنَ الْأَرْضِ" در آيه:" وَ إِذا وَقَعَ الْقَوْلُ عَلَيْهِمْ أَخْرَجْنا لَهُمْ دَابَّةً مِنَ الْأَرْضِ"
در تفسير قمى در ذيل آيه" وَ إِذا وَقَعَ الْقَوْلُ عَلَيْهِمْ ..." مىگويد پدرم از ابن ابى عمير، از ابى بصير، از امام صادق (ع) روايت كرده كه فرمود:" رسول خدا (ص) به امير المؤمنين برخورد و او را در مسجد خوابيده ديد، بدين حال كه مقدارى ريگ جمع كرده و سرش را روى آن گذاشته، حضرت با پاى خود حركتش داد و فرمود: برخيز اى دابة الارض! مردى از اصحاب عرضه داشت: يا رسول اللَّه (ص) آيا ما هم مىتوانيم رفقاى خود را به اين نام بناميم؟ فرمود: نه به خدا سوگند، اين نام جز براى او نيست و او همان دابهاى است كه خداى تعالى در كتابش در باره او فرمود:" وَ إِذا وَقَعَ الْقَوْلُ عَلَيْهِمْ أَخْرَجْنا لَهُمْ دَابَّةً مِنَ الْأَرْضِ تُكَلِّمُهُمْ أَنَّ النَّاسَ كانُوا بِآياتِنا لا يُوقِنُونَ".آن گاه فرمود: يا على! چون آخر الزمان مىشود، خداى تعالى تو را در بهترين صورت بيرون مىكند، در حالى كه با تو است وسيله داغ نهادن و دشمنان خود را با داغ، نشان مىكنى.مردى به امام صادق (ع) عرضه داشت: عامه مىگويند: اين آيه شريفه به صورت" تكلمهم" است، يعنى ايشان را جراحت مىزنى حضرت فرمود: خدا ايشان را در جهنم زخمى كند براى اينكه آيه شريفه از" كلام" مىباشد، نه از" كلم" «1».مؤلف: روايات در اين باب از طرق شيعه بسيار زياد است «2».و در مجمع البيان از محمد بن كعب، قرظى، روايت كرده كه گفته است: على (ع) از دابه در اين آيه پرسيد، حضرت فرمود: آگاه باشيد به خدا سوگند اين جنبدهاى دمدار نيست، بلكه ريش دارد «3».مؤلف: در اين كه اين دابه چگونه خلقتى دارد، روايات بسيارى است، كه حرفهاى عجيب و غريب در آنها آمده و در عين حال با هم متعارض هم هستند، اگر كسى(1) تفسير قمى، ج 2، ص 130.(2) تفسير نور الثقلين، ج 4، ص 98.(3) مجمع البيان، ج 7، ص 234.