معناى اينكه فرمود قرآن در كتب انبياى گذشته آمده بوده (انه لفى ذبر الاولين) - ترجمه تفسیر المیزان جلد 15

را در آن به طور مفصل ايراد كنيم، گفتارى جامع در پيرامون دو مطلب، يكى ملك و ديگرى وحى.

" لِتَكُونَ مِنَ الْمُنْذِرِينَ"- يعنى تا آنكه از داعيان به سوى خداى سبحان باشى، مردم را از عذاب او بيم دهى، آرى در عرف و اصطلاح قرآن، مقصود از منذر مطلق دعوت كنندگان به سوى خداست، نه خصوص پيامبر و رسول، خداوند متعال درباره مؤمنين جن فرموده:" وَ إِذْ صَرَفْنا إِلَيْكَ نَفَراً مِنَ الْجِنِّ يَسْتَمِعُونَ الْقُرْآنَ فَلَمَّا حَضَرُوهُ قالُوا أَنْصِتُوا فَلَمَّا قُضِيَ وَلَّوْا إِلى‏ قَوْمِهِمْ مُنْذِرِينَ" «1»، و درباره دانش‏آموزان علوم دين، كه ايمان به خدا و دين دارند فرموده:" لِيَتَفَقَّهُوا فِي الدِّينِ وَ لِيُنْذِرُوا قَوْمَهُمْ إِذا رَجَعُوا إِلَيْهِمْ" «2».

و اگر در آيه مورد بحث انذار را غايت و هدف از نازل كردن قرآن معرفى كرده، نه نبوت و رسالت آن جناب را، براى اين بوده كه هر چند نبوت آن جناب نيز نتيجه انزال كتاب است، ولى چون سياق آيات، سياق تهديد است، لذا اين را نتيجه و هدف قرار داد.

" بِلِسانٍ عَرَبِيٍّ مُبِينٍ"- يعنى به لسانى عربى كه در عربيتش ظاهر و آشكار است، و يا مقاصد را با بيان تمام بيان مى‏كند، و جار و مجرور" بلسان" متعلق است به كلمه" نزل" در آيه قبلى، يعنى روح الامين آن را به زبان عربى آشكار نازل كرد.

بعضى «3» از مفسرين احتمال داده‏اند كه متعلق باشد به كلمه" منذرين" كه در اين صورت معنا چنين مى‏شود: روح الامين آن را بر قلب تو نازل كرد، تا تو نيز در زمره منذرين از عرب باشى، مانند: هود و صالح و اسماعيل و شعيب (ع)، ولى وجه اول بهتر است.

معناى اينكه فرمود قرآن در كتب انبياى گذشته آمده بوده (انه لفى ذبر الاولين)

" وَ إِنَّهُ لَفِي زُبُرِ الْأَوَّلِينَ" ضمير" انه" به قرآن بر مى‏گردد و يا به نزول آن بر قلب رسول خدا (ص)، و كلمه" زبر" جمع زبور است، كه به معناى كتابست، و معناى آيه اين است كه خبر آمدن قرآن و يا نزولش بر تو، در كتب گذشتگان از انبياء آمده بود.

بعضى «4» ديگر گفته‏اند: ضمير به معانى قرآن و آن معارف كليه‏اى كه در قرآن است بر

(1) زمانى كه چند نفر از جن را روانه نزد تو كرديم تا قرآن را بشنوند، همين كه حضور به هم رسانيدند، به يكديگر سفارش كردند كه گوش فرا دهيد و سكوت كنيد و چون مجلس تمام شد، به سوى قوم خود برگشتند در حالى كه انذار مى‏كردند. سوره احقاف، آيه 29.

(2) تا در دين تعلم و تفقه كنند و چون بر مى‏گردند قوم خود را انذار كنند. سوره برائت، آيه 122.

(3) تفسير كشاف، ج 3، ص 334.

(4) تفسير كشاف، ج 3، ص 335.