معناى آيه:" قُلْ عَسى أَنْ يَكُونَ رَدِفَ لَكُمْ بَعْضُ الَّذِي تَسْتَعْجِلُونَ" و مفاد كلمه" عسى" و امثال آن در كلام خداى تعالى
" قُلْ عَسى أَنْ يَكُونَ رَدِفَ لَكُمْ بَعْضُ الَّذِي تَسْتَعْجِلُونَ" گفتهاند: لام در" رَدِفَ لَكُمْ" زايد و براى افاده تاكيد است مانند حرف باء در آيه" وَ لا تُلْقُوا بِأَيْدِيكُمْ إِلَى التَّهْلُكَةِ" «1» و معناى جمله مورد بحث، اين است كه" بگو اميد است كه شما را متابعت كند، و به شما ملحق شود بعضى از آنچه دربارهاش عجله مىكنيد".بعضى «2» از مفسرين گفتهاند: كلمه" ردف" معناى فعلى را متضمن است كه همواره با لام متعدى مىشود.و مراد از" بعضى از آنچه دربارهاش عجله مىكنند" همانا عذاب دنيا است، كه قبل از عذاب آخرت فرا مىرسد، چون كفار همواره درباره آن عجله مىكردند و به رسول خدا (ص) مىگفتند: پس چه شد آن عذاب كه ما را از آن مىترسانى و آن حكم فصلى كه خدا وعده آن را داده، و حكم فصل خود ملازم با عذاب است و عذاب دنيا هم بعضى از آن عذابها است كه دربارهاش عجله مىكردند آن قسمتش است كه كفار در بارهاش عجله مىكردند و شايد مراد آيه عذاب روز بدر باشد، هم چنان كه ديگران نيز احتمالش را دادهاند.مفسرين درباره كلمه" عسى" گفتهاند: اين كلمه و كلمه" لعل" در باره خداى تعالى معناى وجوب را مىدهد، زيرا اصولا كسى مىگويد" شايد و يا اميد است" كه به سر نوشت آينده خود جاهل باشد، و چون جهل بر خداى تعالى محال است، در نتيجه معناى" عَسى أَنْ يَكُونَ رَدِفَ لَكُمْ" اين مىشود كه" سيردفكم و ياتيكم العذاب محققا- به زودى به دنبال سرتان عذاب خواهد آمد".ليكن اين حرف صحيح نيست، زيرا معناى اميدوارى و آرزومندى و امثال آن، همانطور كه ممكن است قائم به نفس و جان گوينده باشد، (يعنى گوينده خودش در دل آرزومند و اميدوار باشد)، همچنين ممكن است قائم به مقام و يا به شنونده و يا غير آن دو باشد و در اين آيه و هر جاى ديگر از كلام مجيد خداى تعالى، قائم به غير گوينده، يعنى خداست، حال يا قائم است به مقام، يا به غير مقام و جوابى كه در آيه آمده از آنجا كه راجع است به رسول خدا (ص)، پس اميدى هم كه از كلمه" عسى" استفاده مىشود راجع مىشود به آن جناب و قائم است به نفس شريف او و معناى آيه اين مىشود كه: به(1) سوره بقره، آيه 195.(2) روح المعانى، ج 20، ص 16.