مقصود از اينكه در قيامت حسب و نسبى در بين نيست و كسى از حال ديگرى نمى‏پرسد

با بیش از 100000 منبع الکترونیکی رایگان به زبان فارسی ، عربی و انگلیسی

بعضى «1» گفته‏اند: مراد از آيه اين است كه بين ايشان و بين دنيا حاجز و حائلى است كه نمى‏گذارد ايشان تا روز قيامت ديگر به دنيا باز گردند، بعد از قيامت هم كه ديگر بر نگشتن معلوم است پس اين جمله مى‏خواهد بر نگشتن به دنيا را تاكيد كند و به كلى مايوسشان نمايد.

ولى اين حرف صحيح نيست، چون از ظاهر سياق بر مى‏آيد كه حائل و برزخ مذكور بين دنيا و روز قيامت كه در آن مبعوث مى‏شود امتداد دارد نه بين ايشان و برگشت به دنيا، چون اگر مراد حائل ميان ايشان و بر گشت به دنيا بود قيد" إِلى‏ يَوْمِ يُبْعَثُونَ" لغو مى‏شد، البته نه از اين جهت كه مفهوم جمله" تا روز قيامت بر نمى‏گردند" اين است كه بعد از قيامت بر مى‏گردند و آن هم محال است، بلكه از اين جهت كه اصل اين تقييد لغو است و لو اينكه از خارج يا از آيات ديگر دانسته باشيم كه بعد از قيامت بازگشت محال است.

علاوه بر اين، بين اين سخن كه گفتند:" پس، اين جمله مى‏خواهد بر نگشتن به دنيا را تاكيد كند، و به كلى مايوسشان نمايد" و اينكه مى‏گويند" بر نگشتن بعد از قيامت مفهوم از خارج است نظير تناقض است، بلكه بر گشت معنا به اين مى‏شود كه بخواهد بر نگشتن مطلق را كه از كلمه" كلا" استفاده مى‏شود با بر نگشتن موقت محدود به حد" إِلى‏ يَوْمِ يُبْعَثُونَ" تاكيد كند (دقت بفرماييد).

" فَإِذا نُفِخَ فِي الصُّورِ فَلا أَنْسابَ بَيْنَهُمْ يَوْمَئِذٍ وَ لا يَتَساءَلُونَ" مراد از اين نفخه، نفخه دوم صور است كه در آن همه مردگان زنده مى‏شوند، نه نفحه اول كه زندگان در آن مى‏ميرند، هم چنان كه بعضى «2» پنداشته‏اند، چون نبودن انساب و پرسش و سنگينى ميزان و سبكى آن و ساير جزئيات همه از آثار نفخه دوم است.