ترجمه تفسیر المیزان جلد 15

ثبوت خير كثير در خدا، با اينكه آن خير عايد خلقش مى‏شود، كنايه است از جوشش و فوران خير از او بر خلق او، به خاطر اينكه كتابى بر بنده‏اش نازل كرده كه فارق ميان حق و باطل، و نجات دهنده عالميان از ضلالت، و سوق دهنده به سوى هدايت است.

و اگر در آيه شريفه نزول قرآن را از ناحيه خدا، و رسول خدا (ص) را فرستاده او، و نذير براى عالميان خوانده، و نيز قرآن را فرقان و جدا كننده حق از باطل ناميده، و رسول را بنده خداوند، بر عالميان معرفى كرده، اشعار دارد بر اينكه مملوك خدا است، و هيچ اختيارى از خود ندارد، همه به منظور زمينه چينى براى مطالبى است كه بعدا از مشركين حكايت مى‏كند، كه به قرآن طعنه زدند كه اين افتراء بر خدا است. و محمد (ص) آن را از پيش خود تراشيده، و قومى ديگر نيز او را كمك كرده‏اند، و اينكه پيغمبر طعام مى‏خورد، و در بازارها راه مى‏رود، و طعنه‏هاى ديگرى كه زدند، و پاسخى كه از طعنه‏هاى ايشان داده.

پس حاصل كلام اين شد كه قرآن كتابى است كه با حجت‏هاى باهره خود بين حق و باطل جدايى مى‏اندازد، پس خودش جز حق نمى‏تواند باشد، چون باطل ممكن نيست ميان حق و باطل فارق باشد، و اگر خود را به صورت حق جلوه مى‏دهد، براى فريب دادن مردم است.

و آن كسى كه اين كتاب را آورده عبدى است مطيع خدا كه عالميان را با آن انذار نموده، و به سوى حق دعوت مى‏كند پس او نيز جز بر حق نمى‏باشد، و اگر بر باطل بود به سوى حق دعوت نمى‏كرد، بلكه از حق گمراه مى‏ساخت، علاوه بر اين خداى سبحان در كلام معجز خود به صدق رسالت او شهادت داده، و كتاب او را نازل از ناحيه خود خوانده.

از اينجا معلوم مى‏شود اينكه بعضى «1» از مفسرين گفته‏اند: مراد از" فرقان" مطلق- كتابهاى آسمانى و نازل بر انبياء است، و مراد از" عبد او"، عموم انبياء است، صحيح نيست و دورى‏اش از ظاهر لفظ آيه بر كسى پوشيده نمى‏باشد.

لام در جمله" لِيَكُونَ لِلْعالَمِينَ نَذِيراً" لام تعليل است، و مى‏رساند كه هدف از تنزيل فرقان بر عبدش اين است كه بيم دهنده جميع عالم از انس و جن باشد، چون كلمه جمع در صورتى كه الف و لام بر سرش در آمده باشد استغراق و كليت را مى‏رساند. و همين تعبير يعنى آوردن صيغه جمع با الف و لام خالى از اشاره به اين معنا نيست كه براى همه عالم يك اله و

(1) روح المعانى، ج 18، ص 231.