ترجمه تفسیر المیزان جلد 15

اینجــــا یک کتابخانه دیجیتالی است

با بیش از 100000 منبع الکترونیکی رایگان به زبان فارسی ، عربی و انگلیسی

ترجمه تفسیر المیزان - جلد 15

سید محمدحسین طباطبایی؛ ترجمه: سید محمدباقر موسوی همدانی

| نمايش فراداده ، افزودن یک نقد و بررسی
افزودن به کتابخانه شخصی
ارسال به دوستان
جستجو در متن کتاب
بیشتر
تنظیمات قلم

فونت

اندازه قلم

+ - پیش فرض

حالت نمایش

روز نیمروز شب
جستجو در لغت نامه
بیشتر
لیست موضوعات
توضیحات
افزودن یادداشت جدید

از آن ديده نمى‏شود.

و اگر غير از سمع و بصر را ذكر نكرد- به طورى كه بعضى «1» گفته‏اند- براى اين بوده كه استدلال متوقف بر آن بوده و با آنها تمام مى‏شده و احتياجى به ذكر غير آن دو نبوده.

آن گاه" فؤاد" را ذكر كرد كه مراد از آن، آن مبدئى است كه آدمى به وسيله آن تعقل ميكند. و به عبارت ديگر آن مبدئى است از انسان كه تعقل مى‏كند و اين نعمت در ميان همه حيوانات تنها مخصوص انسان است و مرحله به دست آمدن فؤاد يك مرحله وجودى جديدى است كه باز از مرحله حيوانيت كه همان عالم حس است وسيعتر و مقامى شامخ‏تر است، چون به خاطر داشتن همين قوه عاقله است كه همان حواس كه در ساير حيوانات هست در انسان آن قدر وسيعتر مى‏شود كه به هيچ مقياس و تقديرى ممكن نيست اندازه گيرى شود، زيرا به وسيله آن آدمى چيزهايى را درك مى‏كند كه در محضرش و در برابرش نيست و يا الآن نيست. ولى در گذشته بوده يا بعدها خواهد آمد و نيز آثار و اوصاف آن را- با واسطه و يا بى واسطه- درك مى‏كند.

انسان كه داراى اين قوه عاقله است با اين قوه پا به فراز ما وراى محسوسات و جزئيات نهاده، كليات را درك مى‏كند، و به قوانين كلى پى مى‏برد و در نتيجه در علوم نظرى و معارف حقيقى غور مى‏كند و با قدرت تدبرش در اقطار آسمانها و زمين نفوذ مى‏كند و در تمام اينها از عجايب تدبير الهى، با ايجاد سمع و بصر و افئده، نعمتهايى است كه به هيچ وجه آدمى نمى‏تواند شكر آن را به جاى آورد.

و جمله" قَلِيلًا ما تَشْكُرُونَ" در عين اينكه حقيقتى را مى‏رساند، بويى هم از عتاب و مذمت دارد، زيرا كلمه" قليلا" وصف است براى مفعول مطلق كه حذف شده و معنايش اين است كه:" تشكرون شكرا قليلا- شما در مقابل اين نعمتهاى بزرگ شكر اندكى به جاى مى‏آوريد".

" وَ هُوَ الَّذِي ذَرَأَكُمْ فِي الْأَرْضِ وَ إِلَيْهِ تُحْشَرُونَ" راغب مى‏گويد: كلمه" ذرء" به معناى ايجاد خدا است موجوداتى را كه هستى بخشيده. وقتى مى‏گويند:" ذرء اللَّه الخلق" معنايش اين است كه خدا اشخاص و افراد موجودات را ايجاد فرمود «2» و در باره كلمه" حشر" گفته: حشر به معناى بيرون كردن، و از جاى‏

(1) تفسير فخر رازى، ج 23، ص 114.

(2) مفردات راغب، ماده" ذرء".

/ 583