نسخ احكام در صورتى است كه مصلحت حكم قطعى باشد، و چون مدت سر آمد، حكم نسخ مىشود و حكم ديگرى در جاى آن قرار مىگيرد مانند قبله بودن بيت المقدس كه بعد از چهاره سال و پنج ماه نسخ گرديد، و كعبه در جاى آن قرار گرفت.اگر نسخ دو حكم گذشته يقينى باشد، به نظر مىآيد، جعل آن دو حكم براى نشان دادن سهولت احكام دين بوده است، يعنى خداوند خواسته با جعل و نسخ آن دو حكم نشان دهد كه در احكام اسلام پيوسته حقيقت: ما جعل عليكم فى الدين من حرج (504)مراعات شده است و اين دو حكم نيز كه تقريبا حرجى بود نسخ گرديد، احتمال ديگرى در آيه گذشته هست كه در تفسير احس الحديث گفته ام.به هر حال در اينجا دو مطلب هست، يكى اين كه احكامى كه در خارج از قرآن بوده توسط قرآن مجيد نسخ شده است، ديگرى آن كه آياتى از قرآن، آيات ديگرى را نسخ كند، براى قسمت اول موارد زيادى مىتوان يافت اما اين كه آيه اى از قرآن حكم آيه ديگرى را نسخ كند، بسيار كم است، اين مطلب را در قاموس قرآن (نسخ) و در تفسير احسن الحديث ذيل آيه: ماننسخ من آية او ننسها... ع (505) شرح داده ام.ابوبكر نحاس در كتاب الناسخ والمنسوخ صدو سى هشت (138) آيه جمع آورى كرده كه يك آيه، آيه ديگرى را نسخ كرده است، و اين اغراق گويى بس عجيب و غريب و اعتماد به احتمالات واهى است، علامه خوئى در البيان، ص 295 به بعد از سى و شش آيه جواب داده و فرموده: بقيه به قدرى ضعيف است كه احتياج به توضيح ندارد.ابوبكر نحاس بسيار سادگى كرده و از حقيقت كاملا به دور بوده است، و اين نظير سادگى عده اى از علماى حشويه اهل سنت و بعضى از اخباريهاى شيعه است كه نعوذبالله گفته اند: در قرآن مجيد تحريف وجود دارد.بعضى از علماء اسلام از امكان نسخ صحبت كرده و وجود آن را در قرآن مجيد انكار كرده اند، اين نيز اغراق گويى است، وخلاصه آن كه: نسخ احكامى كه در خارج از قرآن مجيد تشريع شده بود، مقدارى از آنها توسط آيات قرآنى نسخ شده و حكم قرآنى براى ابد در جاى آن نشسته است، اين مطلب كاملا قابل قبول و محقق است اما آياتى، آيات ديگر را در آن حد وسيع كه نحاس گفته است نسخ كند قابل قبول نيست، و از درجه حقيقت ساقط است.ازآياتى كه محققا نسخ شده است آيه 12 ازسوره مجادله است كه وجوب صدقه دادن را در ملاقات رسول الله صلّى الله عليه وآله بيان كرده و آن چنين است: يا ايهاالذين آمنوا اذا ناجيتم الرسول فقدموا بين يدى نجواكم صدقة... به دلالت روايات مستفيضه، به اين آيه تنها على بن ابيطالب عليه السلام عمل كرد، دينارى داشت به ده درهم فروخت و ده بار به ملاقات رسول خدا صلّى الله عليه وآله رفت و در هر بار يك درهم صدقه داد(506) بعد از كمى آيه 13 همين سوره نازل شد و آيه 12 را نسخ كرد و آن چنين است: ءاشفقتم ان تقدموا بين يدى نجواكم صدقات فاذلم تفعلوا و تاب الله عليكم فاقيموا الصلوة و آتوا الزكاة... ظاهر ناسخ و منسوخ بودن اين دو آيه اجماعى است گرچه فخر رازى در اصل حكم تشكيك كرده است.علامه طباطبايى در الميزان فرموده آيه 15 و 16 سوره نساء كه مىگويد: و اللاتى ياءتين الفاحشة من نسائكم... و الذان ياءتيانها منكم فآذوهما... با آيه الزانية و الزانى فاجلدوا كل واحد منهما ماءة جلدة... (507) نسخ شده است ولى اثبات اين مطلب در غايت اشكال است در البيان آيه اول را به عقوبت مساحقه و دومى را به لواط حمل كرده و گويد: نسخى در بين نيست، والله العالم.
لطفا منتظر باشید ...
