مرحوم مجلسى در بحار فرموده: رسول خدا صلّى الله عليه وآله در سال اول هجرت روز عاشورا را روزه گرفت و دستور داد آن را روزه بگيرند: وفى هذه السنة صام عاشورا و امر بصيامه (71) ولى چون روز رمضان واجب شد، آن را ترك نمود، اين مطلب از ولايت كافى و فقيه بخوبى روشن مىشود، نجمة بن حارث مىگويد: سئلت ابا جعفر عليه السلام عن صوم يوم عاشورا فقال: صوم متروك بنزول شهر رمضان و المتروك بدعة (72).و در فقيه نقل كرده كه آن حضرت در جواب محمد بن مسلم و زراه فرمودند: كان صومه قبل شهر رمضان فلما نزل شهر رمضان ترك (73) مرحوم شيخ طوسى در استبصار، ج 2 ص 135 باب صوم يوم عاشورا بعد از نقل روايتى در مدح و ذم آن فرموده است: وجه جمع ميان اين اخبار همان است كه مفيد رحمه الله فرموده: هر كه روز عاشورا براى حزن و اندوه بر مصائب اهل بيت روزه بگيرد كار خوبى كرده، و هركه مانند مخالفان به عنوان تبرك و اعتقاد به بركت آن، روزه بگيرد، خطا و گناه كرده است.نگارنده گويد، روزه عاشورا تا شهادت امام حسين عليه السلام مخير بوده است و چون بنى اميه آن را مبارك دانسته و روز گرفتند لذا ائمه اطهار عليهم السلام از روزه آن نهى كرند. مرحوم شيخ طوسى فرموده: ويستحب صوم هذا العشر فاذا كان يوم عاشورا، امسك عن الطعام و الشراب الى بعد العصر ثم يتناول شيئا يسيرا... (74) احكامى كه در سال اول و دوم نازل شدناگفته نماند: سوره بقره از نظر تاريخ و روايات در سال اول و دوم هجرت نازل شده است، مگر بعضى از آيات آن نظير آيات حج تمتع: ذلك لمن لم يكن اءهله حاضرى السمجد الحرام بقره ؛ 196 و آيه واتقوا يوما ترجعون فيه الى الله (75)؛ كه هر دو در حجة الوداع نازل شدند و بعضى يا همه آيات ربا، به نقل تفاسير، بنابراين حدود بيست وپنج حكم يا بيشتر كه در بقره آمده است همه در سال اول و دوم تشريع شده اند كه لازم است به آنها اشاره شود.