احكام طلاق و عده - از هجرت تا رحلت نسخه متنی

احكام طلاق و عده

و نيز احكام طلاق از جمله تشريعات سال اول و دوم هجرى است و آن ها عبارتند از اين كه: 1 - زنان مطلقه بايد سه طهر عده نگاه دارند و تا عده تمام نشده حق ازدواج ندارند، و شوهران مىتوانند در ايام عده به زنان رجوع كرده و طلاق را باطل كنند

والمطلقات يتربصن بانفسهن ثلاثة قروء... (85)

و زنان طلاق داده شده بايد مدت سه پاكى انتظار كشند...

2 - ايضا مرد اگر سه دفعه زن خود را طلاق بدهد ديگر حق رجوع ندارد مگر آن كه زن با مرد ديگرى ازدواج كرده و احيانا طلاق بگيرد:

فان طلقها فلاتحل له من بعد حتى تنكح زوجا غيره (86)

و اگر (شوهر براى بار سوم) او را طلاق گفت، پس از آن ديگر، (آن زن) براى او حلال نيست تا اينكه با شوهرى غير از او ازدواج كند (و با او همخوابگى نمايد)

3 - مادران لازم است به فرزندان خود دو سال كامل شير بدهند، اگر بخواهند شير كامل باشد، وگرنه بايد بيست و يك ماه بدهند:

والوالدات يرضعن اولادهن حولين كاملين (87)

و مادران (بايد) فرزندان خود را دو سال تمام شير دهند...

4 - نيز اگر مردى زنى را قبل از دخول طلاق بدهد، بايد نصف مهر را به او بپردازد:

و ان طلقتموهن من قبل ان تمسوهن و قد فرضتم لهن فريضة فنصف ما فرضتم (88)

و اگر پيش از آنكه با آنان نزديكى كنيد، طلاقشان گفتيد، در حالى كه براى آنان مهرى معين كرده ايد، پس نصف آنچه را تعيين نموده ايد (به آنان بدهيد)...

همچنين است احكام ديگر كه در آيات 236، 240 و 241 آمده است.

ناگفته نماند: عده اى از احكام طلاق و عده در سوره طلاق آمده است. از ابوسعيد خدرى نقل شده: سوره طلاق كه سوره شصت و پنجم قرآن است هفت سال بعد از سوره بقره نازل گرديده (89). ولى در مجمع البيان از عبدالله بن مسعود نقل كرده كه گويد: هر كه بخواهد با او مباهله مىكنم كه سوره طلاق بعد از آيه والذين يتوفون منكم و يذرون ازواجا (90) ؛ نازل شد و نيز نقل كرده كه: پس از نزول احكام طلاق در سوره بقره، ابى بن كعب به رسول الله صلّى الله عليه وآله وسلّم عرض كرد كه زنان مىگويند: مقدارى از احكام طلاق و عده گفته نشده ؛ در جواب آنها سوره طلاق نازل گرديد، بنابراين سوره طلاق در سال اول يا دوم هجرت نازل گشته است كه مىبايد احكام آن را در اينجا بررسى نماييم.

احكامى كه در اين سوره بيان شده به قرار ذيل است:

اول: زن را بايد در حالى طلاق داد كه بمجرد وقوع طلاق، داخل در عده شود يعنى بايد: او را در طهر غير مواقعه طلاق داد،

يا ايهاالنبى اذا طلقتم النساء فطلقوهن لعدتهن (91)

اى پيامبر چون زنان را طلاق گوييد، در(زمان بندى) عده آنان طلاقشان گوييد.

دوم: بايد عده را بشمارند، تا تمام شدن آن معلوم باشد، زيرا در حال عده كسوة و نفقة به عهده زوج است، و نيز معلوم باشد كه زن حملى در شكم ندارد:

فطلقوهن لعدتهن و احصوا العدة (92)

در (زمان بندى) عده آنان طلاقشان گوييد و حساب آن عده را نگه داريد.

سوم: زن در ايام عده نبايد از منزل مرد بيرون رود يا مرد او را بيرون كند مگر آن كه مثلا اهل خانه را بسيار اذيت كند:

لاتخرجوهن من بيوتهن ولايخرجهن الاان ياءتين بفاحشة مبينة (93)

آنان را از خانه هايشان بيرون مكنيد و بيرون نروند مگر آنكه مرتكب كار زشت آشكارى شده باشد.

چهارم: به وقت ايقاع طلاق بايد دو نفر شاهد عادل حضور داشته باشند وگرنه طلاق باطل است:

و اءشهدوا ذوى عدل منكم (94)

و دو تن (مرد) عادل را از ميان خود گواه گيريد.

پنجم: چون عده به شرف تمام شدن برسد، مرد مىتواند رجوع كند و طلاق باطل شود، و يا صبر كند تا عده تمام شود و از زن جدا گردد:

فاذا بلغن اجلهن فاءمسكوهن بمعروف او فارقوهن بمعروف (95)

پس چون عده آنان به سر رسيد (يا) به شايستگى نگاهشان داريد، يا به شايستگى از آنان جدا شويد...

ششم: زنان يائسه در صورت مطلقه بودن عده ندارند و اگر شك شود كه عدم حيض به علت يائسگى يا علت ديگر دارد، بايد سه ماه عده نگاه دارند:

و اللائى يئسن من المحيض من نسائكم ان ارتبتم فعدتهن ثلاثة اشهر (96)

و آن زنان شماكه از خون ديدن (ماهانه) نوميدند، اگر شك داريد(كه خون مىبينند يانه) عده آنان سه ماه است..

هفتم: زنى كه در سن كسى است كه قاعدتا بايد حيض ببيند ولى حائض نمى شود، در صورت طلاق بايدسه ماه عده نگاه دارد:

واللائى يئسن من المحيض... فعدتهن ثلاثة اشهر واللائى لم يحضن (97)

و آن زنان شما كه از ديدن حيض نااميد هستند... عده آنان سه ماه است ؛ نيز زنانى كه حيض نديده باشند (هم بايد سه ماه عده بگيرند)

هشتم: زنان حامله كه طلاق داده مىشوند: تمام شدن عده آنها با وضع حمل است كه باشد يا زياد: واولات الاحمال اجلهن ان يضعن حملهن (98)

و زنان آبستن مدتشان آن است كه وضع حمل كنند....

نهم: تاوقت وضع حمل نفقه زن به عهده مرد است ؛

و ان كن اولات حمل فانفقوا عليهن حتى يضعن حملهن (99)

و اگر بار دارند خرجشان را بدهيد، تا وضع حمل كنند.

دهم: اگر زن بعد از وضع حمل حاضر به شير دادن باشد مىتواند براى آن اجرت بگيرد:

فان ارضعن لكم فاءتوهن اجورهن (100)

و اگر براى شما (بچه) شير ميدهند مزدشان را به ايشان بدهيد.

به اين ترتيب در آن روز مشكلات بسيارى در رابطه با خانواده حل گرديد.