حكايت مسموم شدن رسول خدا صلّى الله عليه وآله در خيبر - از هجرت تا رحلت نسخه متنی

حكايت مسموم شدن رسول خدا صلّى الله عليه وآله در خيبر

1: يعقوبى در تاريخ خود، ج 2، ص 34 مىگويد: زينب دختر حارث خواهر مرحب، گوسفند پخته و مسمومى را محضر رسول خدا صلّى الله عليه وآله آورد، حضرت لقمه اى از آن برداشت، بازوى گوسفند، به سخن درآمد، كه يا رسول الله من مسمومم از من مخور، بشربن براءمعرور كه با حضرت از آن گوشت مىخورد مسموم شد و فوت كرد.

2: ابن هشام در سيره اش، ج 3، ص 352 نقل كرده: چون رسول خدا صلّى الله عليه وآله از خيبر آسوده خاطر شد، زينب دختر حارث زن سلام بن مشكم گوسفند بريانى محضر آن حضرت آورد، قبلا پرسيده كه حضرت از كدام قسمت گوسفند خوشش مىآيد؟ گفته بودند، از بازوى گوسفند، لذا به بازوى آن بيشتر از جاهاى ديگرش سم داخل كرد، حضرت از بازوى گوسفند مقدارى در دهان گذاشت و جويد ولى نبلعيد، و از دهان بيرون انداخت ولى بشربن براءكه با او مىخورد لقمه خود را بلعيد.

بعد حضرت فرمود: اين استخوان به من مىگويد كه مسموم است آنگاه زينب را خواست و از او تحقيق كرد، گفت: آرى من آن را مسموم كرده بودم حضرت فرمود: چرا؟ گفت: مىدانى چه بلايى سر قوم من آورده اى گفتم: اگر پادشاه باشد از شر او راحت مىشويم و اگر پيامبر باشد به طريق وحى خبردار مىشود رسول خدا صلّى الله عليه وآله او را بخشود ولى بشربن براء از آن وفات يافت.

در مرض وفات آن حضرت كه خواهر بشربن براء به عيادت آن حضرت آمده بود، به وى فرمود: اى خواهر بشر اكنون قطع شدن رگ شريان خويش را احساس مىكنم و اين در اثر همان خوراك است كه در خيبر با برادرت خوردم مسلمانان عقيده داشتند كه آن حضرت مسموما شهيد شد.

3: ابن اثير نيز آن را در تاريخ كامل، ج 2 ص 150 آورده است واقدى نيز آن را در مغازى، ج 2، ص 677 نقل كرده و افزوده: گويند حضرت به قتل زينب دستور داد، او را كشته بعد به دار آويخته، حلبى در سيره خود ج 2، ص 769 بعد از نقل قضيه گويد: چون بشربن براء وفات يافت حضرت فرمود: زينب را كشته ودار آويختند.

4: مرحوم مجسى در بحارالانوار، ج 27، ص 214 از اعتقادات مرحوم صدوق نقل كرده كه فرمايد: اعتقاد ما درباره رسول خدا صلّى الله عليه وآله آن است كه او در غزوه خيبر مسموم گرديد، خوردن آن طعام مسوم گاه گاه اثرش در وجود ايشان ظاهر مىشد تا شريانش قطع شد و رحلت كرد.

مرحوم شيخ مفيد در شرح اعتقادات صدوق فرموده: آنچه شيخ ابوجعفر رحمه الله فرموده كه پيامبر ائمه عليه السلام با سم و قتل از دنيا رفتند بعضى ثابت نشده است، آنگاه مسمو شدن رسول الله صلّى الله عليه وآله را از ثابت نشده ها دانسته است.

نگارنده گويد: علامه در خلاصه درباره بشربن براءبن معرور فرموده: رسول خدا صلّى الله عليه وآله ميان او و واقدبن عبدالله برادرى به وجود آورد، او در بدر، احد، خندق، حديبيه و خيبر در ركاب رسول الله صلّى الله عليه وآله بود، و با آن حضرت از گوسفند مسموم خورد و گويند كه در اثر آن فوت كرد، ارباب رجال كه بشربن براء را در رجال خود نقل كرده اند، نوعا اين طور گفته اند.

به هر حال مطلب كاملا حتميت ندارد، مشكل است كه بگوييم رسول خدا صلّى الله عليه وآله از طعام زنى كه شوهر و برادرش به دست او كشته شده بدون تحقيق بخورد و ديگران نيز بخورند وانگهى خوردن ذبيحه كفار مسئله ديگرى است كه بايد ديد آن روز تحريم شده بود يا نه