لطفا منتظر باشید ...
7ـ مدل هاى درجه بندى شده حكومت اسلامى
چنانكه بيان شد، مبناى اسلام در ارزشها «همه يا هيچ» و تك مرحله اى نيست، بلكه از نظر اسلام ارزشهامراتب دارد كه از پايين ترين مرتبه شروع مى شود تا عالى ترين مرتبه; در نظام سياسى اسلام نيز قضيه از
همين قرار است:اسلام در درجه اول يك طرح ايده آل براى حكومت ارائه مى كند كه تنها در شرايط خاص و توسط
كسانى به اجرا درمى آيد كه از شرايط سخت و قابليّت ها و شايستگى هايى برخوردارند كه براى نوع افراد
دست نيافتنى است و در واقع آن شكل از حكومت اسلامى توسط كسانى تصدّى مى شود كه داراى مقام عصمت اند و
كوچكترين خلل و خطايى در فكر، خيال و رفتار آنها راه ندارد.اين عالى ترين شكلى است كه مى توان براى
حكومت اسلامى ترسيم كرد. حكومتى كه در رأس آن كسى باشد كه نه تنها از روى هوا و هوس عصيان نكند بلكه
حتّى ناخواسته نيز اشتباه نكند و هيچ لغزشى از او سر نزند و كاملاً مصالح را رعايت كند و دقيقاً
مجموعه قوانين اسلامى را بشناسد و بخوبى به اجرا درآورد. اين همان طرح ايده آل حكومتى است كه توسط
انبياء و از جمله به دست پيامبر اسلام(صلى الله عليه وآله وسلم) و در دوران كوتاهى توسط امير
مؤمنان(عليه السلام) به اجرا درآمد.البته ايده آل تر از طرح فوق نيز مى توان تصور كرد كه البته هيچ گاه امكان تحقق نمى يابد، و آن طرح
حكومتى است كه بجز معصومى كه در رأس حكومت قرار گرفته، فرمانداران و استانداران و كسانى كه به
نمايندگى از حاكم اصلى بر شهرها حكومت مى كنند نيز معصوم باشند.چنانكه گفتيم اين طرح هيچ گاه تحقّق نمى يابد، چون در هيچ زمانى تعداد معصومان به حدّى نمى رسد كه
بتوان تمام كارگزاران حكومتى را از بين آنها برگزيد. تنها طرح ايده الى كه ممكن است تحقّق يابد اين
است كه در رأس هرم قدرت معصوم قرار گيرد كه اين طرح ايده ال نيز تنها در زمان حضور معصوم و پس از رفع
موانع حاكميّت ايشان تحقّق مى يابد.بنابراين، در نظام سياسى اسلام براى حكومت مراحل و مراتب گوناگونى در نظر گرفته شده است كه پس از عدم
دستيابى به نظام و شكل برتر حكومتى، مرتبه و شكلى كه يك درجه از آن فروتر است جايگزين مى شود و بر اين
اساس، پس از عدم تحقّق عالى ترين شكل حكومت اسلامى كه در رأس آن معصوم قرار مى گيرد و اختصاص به زمان
حضور معصوم دارد و در زمان غيبت، ما نبايد از تشكيل حكومت اسلامى صرف نظر كنيم; بلكه در صورت عدم
دسترسى به امام معصوم، بايد حكومت را به كسى بسپاريم كه چه از نظر علم و چه از نظر تقوا و چه از نظر
مديريت ـ كه عالى ترين وجه آنها در معصوم محقق بود، چون او در علم و در انگيزه و رفتار برخوردار از
عصمت بود ـ بيشترين شباهت را با معصوم داشته باشد; و در صورت عدم وجود چنين كسى به مراتب پايين تر،
يكى پس از ديگرى، بسنده مى شود تا برسد به مرتبه اى كه از حداقل نصابِ صلاحيت جهت اداره حكومت
برخوردار است و با مرتبه فروتر از آن اصلاً اهداف حكومتى تحقّق نمى آيد، كه نبايد تحت هيچ شرايطى آن
شكل از حكومت را برگزيد.
