با حالتى تأسف آور نزد قوم خود بازگشت، و گفت:اى قوم، آيا خداوند به شما وعده احسان نداد؟آيا وعده
خدا طولانى شد يا خواستيد مستوجب قهر و خشم خداى خود شويد، پس عهد مرا شكستيد؟در جواب موسى گفتند:ما
به اختيار خود با تو عهد شكنى نكردهايم، ولى چون زر و زيور بسيارى از فرعونيان به همراه داشتيم
آنها را در آتش افكنديم. و سامرى اين چنين القا كرد و گوسالهاى برايشان ساخت كه صدايى شگفت داشت.سامرى و پيروانش گفتند:اين گوساله همان خداى شما و موسى است كه موسى آن را فراموش كرده است. آيا
اينان ملاحظه نمىكنند كه هيچ سخن و اثرى و يا زيان و سودى به آنها عايد نمىشود. و هارون قبلاً به
آنها گفته بود اى مردم، شما به وسيله اين گوساله در بوته آزمايش و امتحان قرار گرفتيد، و آفريدگار
شما خداى مهربان است پس از من پيروى و اطاعت كنيد و فرمانم را گردن نهيد.در پاسخ هارون گفتند:ما هم
چنان به پرستش گوساله مىپردازيم، تا اينكه موسى به سوى ما باز گردد.[موسى پس از بازگشت] گفت:اى
هارون، وقتى قوم گمراه شدند چه چيز مانع
تو شد كه در پى من نيامدى؟آيا سر از فرمان من برتافتى؟هارون گفت:اى برادر مهربان، [مرا مورد عتاب
قرارنده] و موى سر و محاسنم را مگير، من بيم آن داشتم كه شما بگويى ميان بنى اسرائيل جدايى
افكندهاى، و به سخنم اعتنا نكنى. آنگاه موسى [با خشم] به سامرى عتاب كرد كه اين چه فتنهاى بود
كه به پا كردى؟در پاسخ گفت:من چيزى از اثر قدم رسول حق [جبرئيل] ديدم كه قوم نديدند، آن را برگرفتم
و در گوساله ريختم و چنين فتنهانگيزى را نفسم به من جلوهداد.موسى بدو گفت:از پيشم برو، تو در
زندگى به بيمارى مبتلا شوى كه همه از تو متنفرگردند و پيوسته مىگويى كسى به من نزديك نشود و در آخرت
هم جايگاهت دوزخ است كه تخلفناپذير است و اينك به خداى خود كه با زر و زيور ساخته و به پرستش او
پرداختهاى بنگر، كه آن را در آتش مىسوزانيم و خاكسترش را به دريا مىافكنيم.قرآن در جايى ديگر به اين قضيه اشاره مىكند:وَإِذْ قالَ مُوسى لِقَوْمِهِ يا قَوْمِ إِنَّكُمْ ظَلَمْتُمْ أَنْفُسَكُمْ بِاتِّخاذِكُمُ
العِجْلَ فَتُوبُوا إِلى بارِئِكُمْ فَاقْتُلُوا أَنْفُسَكُمْ ذ لِكُمْ خَيْرٌ لَكُمْ عِنْدَ
بارِئِكُمْ فَتابَ عَلَيْكُمْ إِنَّهُ هُوَ التَّوّابُ الرَّحِيمُ؛(6)وآنگاه كه موسى به قوم خود گفت:شما با عمل گوسالهپرستى بر خويشتن ظلم و ستم روا داشتيد، اينك به
نزد پروردگارتان توبه ببريد و هواهاى نفسانى خويش را سركوب و نابود نماييد، و اين كار بهترين كفّاره
عمل شماست. و در اين صورت خداوند توبه شما را مىپذيرد، به راستى كه او بسيار توبه پذير و مهربان است.
كيفر و عفو بنى اسرائيل
بنى اسرائيل ديدند به خود ستم كرده و با پرستش گوساله، گناهى بزرگ مرتكب شدهاند، ازاينرو، موسىبراى رفتن به كوه طور كه معمولاً در آنجا با پروردگار خويش راز و نياز مىكرد، هفتاد نفر از مردان را
برگزيد تا آنها را با خود بدانجا برده و به اطاعت و فرمانبردارى خدا بپردازند و از گناهى كه مرتكب
شدهاند نادم و پشيمان گردند و در آنجا خداوند با موسى سخن گفت، ولى دستهاى از آنها اذعان نكردند
كه خدا با موسى سخن مىگويد، به همين دليل سرپيچى و نافرمانى كردند و بدو گفتند:ما تا زمانى كه خدا
را با چشم خود آشكارا و بدون مانع نبينيم، هرگز به تو ايمان نخواهيم آورد.