حسابرسى نفس - همراه با پیامبران در قرآن نسخه متنی

همان گونه كه اسلام دستور مى‏دهد براى دفاع ازسرزمين خود نيز بايد به وسايل و تجهيزات مورد نياز
مجهز بود:

«وَأَعِدُّوا لَهُمْ ما اسْتَطَعْتُمْ مِنْ قُوَّةٍ».

معناى دين ازنظر اسلام همين است و اين موضوعى است كه خداوند براى ارشاد و راهنمايى ما آن را به
داود(ع) سفارش فرموده است:

«أَن اعْمَلْ سابِغاتٍ وَقَدِّرْ فِى السَّرْدِ وَاعْمَلُوا صالِحاً».

خداوند به داود(ع) دستور ساختن زره داد؛ زيرا جنگ و نبرد در دوران حضرت با تير وكمان و نيزه و شمشير
انجام مى‏شد و زره يكى از مهم‏ترين وسايل دفاع از خود بود، و امروزه پس از اختراع سلاح‏هاى
ويرانگر، تجهيزات و سلاح‏هاى دفاعى، مدرن و پيشرفته شده است، بنابراين بر مسلمانان واجب است خود را
به تسليحاتى مجهّز كنند كه در برابر سلاح‏هاى پيشرفته و مدرن، توان مقاومت و برابرى داشته باشند.

دقّت كنيد؛ خداوند بعد از آن‏كه داود را به ساختن زره فرمان داد چگونه او و پيروانش را به انجام عمل
نيك براى خير دنيا و آخرتشان دستور داد، چه اين‏كه دنيا و آخرت از نظر دين با هم مرتبط بوده و هر كدام
تكميل كننده ديگرى است.

بنابراين، قدرت و توان نظامى، امت‏اسلامى را از خطر دشمنان حفظ و
ازذلّت‏پذيرى از ناحيه استعمارگران، مصون نگاه مى‏دارد و قدرت روحى و معنوى كه تجسّم در ايمان و
عمل نيك دارد، امت را به سمت صلاح سوق‏داده و از فساد و تباهى آن جلوگيرى به عمل مى‏آورد.

حسابرسى نفس

حسابرسى نفس در مورد اشتباهات و كارهاى ناروا از درس‏هاى آموزنده‏اى است كه در داستان حضرت داود(ع)

به چشم مى‏خورد و اين واقعيت را قرآن براى ما بيان مى‏كند:

«وَظَنَّ داوُدُ أَنَّما فَتَنّاهُ
فَاسْتَغْفَرَ رَبَّهُ وَخَرَّ راكِعاً وَأَنابَ».

آيا مقصود از كلمه «فتنّاه» اين است كه خداوند او را در معرض آزمايش قرار داد، يا اين‏كه او را به
سختى‏ها و دشوارى‏ها گرفتار ساخت؟

همه گونه احتمالى وجود دارد، ولى منظور اين است كه داود(ع) به
مجرّد تصور وقوع در لغزش و اشتباه، از خداى خويش طلب عفو و بخشش نمود تا چه رسد به كسى كه يقين به وقوع
در آن داشته باشد و اين خود درسى بسيار آموزنده در زمينه حسابرسى جدّى نفس است كه به هنگام خطور كردن
كوچك‏ترين اشتباهى به ذهن، نفس سركش را مهار كند؛ زيرا رها كردن مهار نفس، سرانجامى جز فساد و تباهى
نخواهدداشت.

اى برادر مؤمن، اگر نفست تو را به انجام كارى ناروا فرا خواند، و در ذهنت حسادت و كينه‏توزى نسبت به
برادر دينى خود راه يافت، بايد به پيامبر خدا داود(ع) تأسى كنى و سر بر آستان خداى بزرگ ساييده و با
توبه به سوى او باز گردى كه در اين صورت خداوند تو را مورد عفو و بخشش حق قرار خواهد داد؛ زيرا خداوند
آنچه را بر دل‏ها مى‏گذرد نيز مورد حسابرسى قرار مى‏دهد:

«وَإِنْ تُبْدُوا ما فِى أَنْفُسِكُمْ
أَوْ تُخْفُوهُ يُحاسِبْكُمْ بِهِ اللَّهُ».

اين روشى بسيار حكيمانه از شيوه‏هاى قرآن براى اصلاح
نفس آدمى است؛ زيرا اگر كارهاى ناروا و ذهنيّت‏ها و افكار ناپسند بى‏آن‏كه مهار شود در انسان به
حال خود رها گردد اثرات زيانبارى را بر سير و سلوك و رفتار انسان به جاى گذاشته و در كارهاى او بازتاب
مى‏يابد.

شاعر عرب مى‏گويد:

انسان داراى هر خُلق و خويى كه باشد و هر چند تصور كند بر مردم پوشيده مى‏ماند، امّا به هر حال مردم
بدان پى خواهند برد.

نظام مشورتى

اعمال مستبدانه‏اى كه حكام و فرمانروايان، بدون مشورت با صاحبان خرد و انديشه و تنها با نظريات و
ديدگاه‏هاى خود انجام مى‏دهند، بعضاً منجر به صدور احكام و دستوراتى مى‏شود كه جز گرفتارى و زيان
و خسارت به مصالح امت، نتيجه‏اى به بار نمى‏آورد و تاريخ مملو از اين نمونه‏هاست و استبداد رأى
حاكم و فرمانروا يكى از اركان و اساس به تباهى كشيدن مردم بوده است.

ولى نظام مشورتى، صلاحيت خود را براى مصالح امت به اثبات رسانده است؛ زيرا ديدگاه و نظريات گروهى
بهتر از نظريه فرد است و عقل و انديشه دسته‏جمعى، سودمندتر از يك انديشه و خرد است.