فرمود:چهرههايتان زشت باد و آنها را به سمت آنان پرتاب كرد و به يارانش فرمان حمله داد و در اين نبرد شكست سختى نصيب سپاه قريش گرديد و بسيارى از دلاوران آن كشته و تعداد زيادى از اشراف و بزرگان آنها به اسارت در آمدند، و اين آيهشريفه در اين باره نازل گرديد:فَلَمْ تَقْتُلُوهُمْ وَلكِنَّ اللَّهَ قَتَلَهُمْ وَما رَمَيْتَ إِذ رَمَيْتَ وَلكِنَّ اللَّهَ رَمى؛(7)شما آنها را نكشتيد، بلكه خدا آنان را به هلاكت رساند. آنگاه كه تير انداختى نه تو، بلكه خدا تيرانداخت.و سپس پيامبر اكرم(ص) دستور داد كشتههاى مشركان را در چاه بيفكنند، وقتى اين كار عملى شد، حضرت در دل شب در حالى كه يارانش صداى او را مىشنيدند، با آنان چنين سخن مىگفت:اى كسانى كه چاه جايگاه شماست، اى عتبة بن ربيعه و اىابوجهل - و كسانى را كه جسدشان در چاه بود، بر شمرد - آيا وعدهاى را كه پروردگارتان به شما داده بود حقّ و پابرجا يافتيد؟و من آنچه را خدايم به من وعده كرده بود، حقّ و درست يافتم، مسلمانان عرض كردند:اى رسول گرامى، شما با مردگان سخن مىگويى؟فرمود:شما براى سخنان من از آنان شنواتر نيستيد، ولى آنها قادر بر پاسخ دادن به من نيستند.تعداد كشتگان سپاه قريش به هفتادتن رسيد و هفتاد نفر ديگر به اسارت در آمدند ومسلمانان به غنيمتهاى هنگفتى دست يافتند و از سپاه مسلمانان چهارده نفر به شهادت رسيدند و خداوند بر مسلمانان منّت نهاد و اين پيروزى را نصيب آنها گرداند و فرمود:«وَلَقَدْ نَصَرَكُمُ اللَّهُ بِبَدْرٍ وَأَنْتُمْ أَذِلَّةٌ».(8)قريش اسراى خويش را با پرداخت فديه آزاد كردند و هر كس كه مالى براى دادن فديه نداشت، ولى خواندن و نوشتن مىدانست، ده نفر از كودكان مدينه را به او مىسپردند تا به آنها خواندن و نوشتن بياموزد و اين كار، فديه او به شمار مىآمد. از اين جاست كه حضرت محمد(ص) نخستين فردى بود كه به مبارزه با بىسوادى پرداخت و تلاش كرد تا علم و دانش، همه جا گسترش يابد.مطالبى كه ياد آور شديم مربوط به غزوه بدر بود و درباره عبرتى كه از اين واقعه مىگيريم در بخش مربوط به نكتهها، سخن را دنبال خواهيم كرد. 1- انفال (8) آيه 47.2- همان، آيه 7.3- برك الغماد، دور دستترين منطقه يمن است.4- انفال (8) آيه 11.5- انفال (8) آيه 9.6- قمر (54) آيه 45.7- انفال (8) آيه 17.8- آل عمران (3) آيه 123.