فصل دوم: ‏داستان صالح(ع) - همراه با پیامبران در قرآن نسخه متنی

فصل دوم: ‏داستان صالح(ع)

خانه‏ها و خدايان ثموديان

قرآن كريم محل سكونت ثموديان را مشخص نكرده و تنها از اين آيه شريفه:

«وَثَمُودَ الَّذِينَ جابُوا
الصَّخْرَ بِالوادِ»

برمى‏آيد كه خانه‏هاى آنان در مناطق كوهستانى و يا تپه‏هاى سنگى قرار داشته


است و كلمه «واد» در آيه، همان «وادى القرى‏» است. بنابراين، جايگاه ثموديان در اين مكان‏ها بوده
است و بيشتر وقايع‏نگاران، منطقه «الحجر» را به عنوان مكانى كه محل ثموديان در آن بوده است، معين
كرده‏اند و گفته‏اند كه در آن‏جا چاهى به نام «بئرهود» بوده كه رسول‏اكرم(ص) در غزوه تبوك همراه
يارانش در آن‏جا فرود آمد و اصحاب خويش را از خوردن آب آن و ورود به خانه‏هاى آن سامان منع كرد.

قوم ثمود، بت‏هاى زيادى از جمله «ودّ» و «جد - هد» و «شمس» و «مناف» و «منات» و «لات» و ديگر بت‏هارا
مى‏پرستيدند.

دعوت به پرستش خدا

خداوند پيامبر خود صالح را به سوى قوم ثمود فرستاد تا آنها را به پرستش او و ترك بت‏پرستى دعوت كند؛
اين پيامبر بدانان مى‏گفت:

اى قوم، خداى يگانه را بپرستيد و كسى را شريك او قرار ندهيد. هم اوست كه
شما را از خاك آفريد و به آبادانى آن واداشت و اسباب عمران و آبادى را برايتان فراهم ساخت. بنابراين،
حال كه خداوند اين لطف بزرگ را در حق شما نموده، شايسته است كه شما نيز نسبت به گناهانى كه انجام
داده‏ايد، از پيشگاه او آمرزش خواسته و به نزدش توبه كنيد؛ زيرا خداوند به شما نزديك است، و اگر
مؤمنى اخلاص در دعا داشته باشد، خداوند دعاى او را مستجاب خواهد كرد:

وَإِلى‏ ثَمُودَ أَخاهُمْ صالِحاً قالَ يا قَوْمِ اعْبُدُوا اللَّهَ ما لَكُمْ مِنْ إِلهٍ
غَيْرُهُ هُوَ أَنْشَأَكُمْ مِنَ الأَرضِ وَاسْتَعْمَرَكُمْ فِيها فَاسْتَغْفِرُوهُ ثُمَّ
تُوبُوا إِلَيْهِ إِنَّ رَبِّى قَرِيبٌ مُجِيبٌ؛(1)

و به سوى ثموديان برادرشان صالح را فرستاديم.

او گفت: اى قوم، خدا را بپرستيد، معبودى جز او نداريد،
وى شما را از زمين آفريد و شما را به آبادانى آن وا داشت، بنابراين از او آمرزش بخواهيد و به نزدش
توبه كنيد. پروردگارم به شما نزديك بوده و دعايتان را مستجاب خواهدكرد.

اسرافِ كشنده

قوم ثمود، پيامبرى را كه از سوى خدا برايشان فرستاده شده بود، تكذيب كردند و پذيراى دعوتِ وى براى
پرستشِ خدا و يگانگى او نشدند؛ با اين‏كه او پيامبرى درستكار بود و براى انجام رسالتِ خويش مزد و
پاداشى نمى‏خواست.

يكى از عاداتِ ثموديان، زياده‏روى در لذّات مادّى، چون خوردن و آشاميدن و بناى ساختمان‏هاى مجلّل
بود، پيامبرشان حضرت صالح(ع) آنها را بر اين كارشان نكوهش كرد و فرمود:

آيا شما تصور مى‏كنيد خداوند
شما را در لذت‏هايى كه از اين نعمت‏ها مى‏بريد، به حال خود رها ساخته و خويشتن را از عذاب الهى مصون
مى‏دانيد؟

چرا هرگونه كه خود مى‏خواهيد از باغ و بستان‏ها و چشمه‏ساران و كشتزارها و خرماى شيرين
و تازه بهره مى‏بريد و از كوه براى خود خانه‏هايى مى‏تراشيد كه در آن آسوده خاطر زندگى كرده و از
آنها لذّت ببريد، ولى خدا را براين نعمت‏هاى فراوان سپاس نمى‏گوييد؟

از خدا بترسيد و رهنمودهايم
را گردن نهيد و از اسراف‏كارانى كه با كفران و ناسپاسى و گناه، برخويشتن اسراف روا مى‏دارند و زمين
را به فساد كشيده و بويى از درستكارى نبرده‏اند فرمان نبريد:

كَذَّبَتْ ثَمُودُ المُرْسَلِينَ * إِذ قالَ لَهُمْ أَخُوهُمْ صالِحٌ أَلا تَتَّقُونَ * إِنِّى
لَكُمْ رَسُولٌ أَمِينٌ * فَاتَّقُوا اللَّهَ وَأَطِيعُونِ * وَما أَسْأَلُكُمْ عَلَيْهِ مِنْ
أَجْرٍ إِنْ أَجْرِىَ إِلّا عَلى‏ رَبِّ العالَمِينَ * أَتُتْرَكُونَ فِى ما ههُنا آمِنِينَ * فِى
جَنّاتٍ وَعُيُونٍ * وَزُرُوعٍ وَنَخْلٍ طَلْعُها هَضِيمٌ * وَتَنْحِتُونَ مِنَ الجِبالِ بُيُوتاً
فارِهِينَ * فَاتَّقُوا اللَّهَ وَأَطِيعُونِ * وَلا تُطِيعُوا أَمْرَ المُسْرِفِينَ * الَّذِينَ
يُفْسِدُونَ فِى الأَرْضِ وَلا يُصْلِحُونَ؛(2)

قوم ثمود، پيامبران خدا را تكذيب كردند، آن‏گاه كه برادرشان صالح بدان‏ها گفت:

آيا از خدا
نمى‏ترسيد، من پيامبرى درستكار برايتان هستم.

از خدا بيم داشته باشيد و از من فرمان ببريد. من در
قبال كارى كه انجام مى‏دهم ازشما مزد و پاداشى نمى‏خواهم؛ زيرا خداوند پاداش مرا مى‏دهد.

آيا گمان
مى‏كنيد در اين‏جا و در باغ و بستان‏ها و چشمه‏ساران و كشتزارها و نخل‏هايى با ميوه‏هاى نرم و
تازه، آسوده خاطر رها مى‏شويد؟

خانه‏هايى از كوه مى‏تراشيد تا در آنها كامرانى كنيد، پس از خدا
بترسيد و مرا فرمان بريد و از اسراف كنندگان اطاعت نكنيد، هم آنان‏كه در زمين، فساد و تباهى كرده و
در پى درستكارى نيستند.