پيامبران، الگوى بشر - همراه با پیامبران در قرآن نسخه متنی

گاه پيش آمده كه پيامبران در مقابل يك تَركِ اولى‏، كه حتى ارتباطى به امور اعتقادى يا اخلاقى
نداشته و عمل به آن چندان مهم نبوده است، مورد نكوهش حق تعالى قرار گرفته‏اند.

از طرفى ديگر پيامبران، خود را در پيشگاه خداوند مقصّر مى‏دانسته‏اند و از آن جا كه به شكوه و عظمت
خداوند آگاه‏تر از مردم بوده‏اند، نسبت به تقصيرشان، از خداوند آمرزش خواسته‏اند نه اين كه مرتكب
گناهى شده باشند.

پيامبران، الگوى بشر

از آن جا كه پيامبران در مرتبه‏اى والا از اطاعت و بندگى بوده و از خواسته‏هاى نفسانى و گناهان دور
بوده‏اند، خداوند به ما دستور پيروى از آنها و عمل به آيين ايشان مى‏دهد:

أُولئِكَ الَّذِينَ هَدَى‏ اللَّهُ فَبِهُداهُمُ اقْتَدِهْ...؛

آنان كسانى اند كه خدا هدايتشان كرده، بنابراين از هدايت آنها پيروى كن.

در همين راستا خداوند، مسلمانان را به پيروى از پيامبرش، حضرت محمّد(ص)، دستور مى‏دهد:

لَقَدْ كانَ لَكُمْ فِى رَسُولِ اللَّهِ أُسْوَةٌ حَسَنَةٌ لِمَنْ كانَ يَرْجُواْ اللَّهَ
وَاليَوْمَ الآخِرَ وَذَكَرَ اللَّهَ كَثِيراً؛(20)

رفتار پيامبر براى شما بهترين الگو و سرمشق است، براى كسى كه به خدا و پاداش روز رستاخيز اميدوار
بوده و خدا را بسيار به ياد آرد.

خداى متعال در سوره فاتحه كه مسلمانان هر روز در نمازهاى پنجگانه آن را تكرار مى‏كنند، اين دعا را
قرار داده است:

اِهْدِنا الصِراطَ المُستَقِيم* صِراطَ الَّذِينَ أَنْعَمتَ عَلَيهِم؛

ما را به راه راست راهنمايى كن، راه كسانى كه به آنها نعمت عطا كردى.

و پيامبران پيشقراولان كسانى بودند كه خداى سبحان به ايشان نعمت ارزانى داشت، لذا خداوند به مؤمنين
مى‏آموزد كه بايد در تمام گفتار و كردار خود، پيامبران را سرمشق و الگو قرار دهند.

معجزات پيامبران

هر شخص با ايمان بايد اذعان داشته باشد كه خداوند پيامبرانش را در جهت اثباتِ درستى دعوتشان براى
مردم با تأييدات خاص خويش مورد توجه قرار داده است، تأييداتى كه از حيطه عقل و انديشه بشرى خارج و
گواهى بر اين امر است كه آنان فرستادگان خدايند.

بر اين گونه تأييدات گاهى لفظ «معجزات» يا
«نشانه‏ها» يا «بيّنات» اطلاق مى‏شود؛ زيرا كارهايى برتر از قدرت بشر و خارج از حدّ توانايى و
ماوراى دانش و فهم انسان‏ها و مخالف سنّت‏هاى مادى و قوانين متعارف طبيعى است. در اين زمينه لفظ
«معجزات» بيشتر به كار برده مى‏شود و از اين رو «معجزه» ناميده شده كه بشر، از انجام امورى مانند آن
عاجز و ناتوان است.

دانشمندان معجزه را امورى فوق‏العاده دانسته‏اند كه خداوند به دست پيامبران به
اجرا در مى‏آورد تا ايشان به وسيله آن، بر صدق نبوت خويش اقامه دليل كنند. اين معجزات، ذاتاً محال
نبوده و عقل و واقعيت، مؤيّد آنها هستند. چه بسا مردانى كه در طول تاريخ به پاخاسته، مدعى پيامبرى
شدند و با كارهاى خارق العاده خويش، مردم را به مبارزه طلبيدند. مردم نيز آن كارها را آشكارا ديدند و
عده زيادى بدان‏ها گرويده، ايمان آوردند.

بنابراين، پيامبر فرمان خداوند را به مردم ابلاغ مى‏كند. كسانى كه داراى فطرتى سالمند، نور حقيقتى
را كه پرتو افكن شده، دريافت مى‏كنند. ولى آنان كه فطرتى تباه شده دارند، از سرِ عناد و تبختر اين
نورِ هدايت را ناديده مى‏گيرند. به همين دليل حكمت الهى اقتضا مى‏كند كه پيامبران با دليل و برهان
حمايت شوند تا زبان ستيزه‏جويان و بدخواهانْ كوتاه، عذر آنها ردّ و حجت بر آنها تمام شود.

معجزه، فرمول علمى ندارد و نمى‏توان آن را با ابزار انجام داد، ولى سحر و جادو داراى ابزار و قوانين
است و امكان دارد شخص آن را بياموزد و جادوگرى كند و كارهايى همانند امور خارق‏العاده انجام دهد، در
صورتى كه آن كار از امور خارق‏العاده نيست.(21)