تذكراتى براى سالكين - مبانی نظری تزکیه جلد 1

،مجاهدت در باب اكل و شرب و خواب، آن هم مجاهدت به نحو صحيح و مشروع، مجاهدت در طريق الى الله است، مانند همه مجاهدتها و رياضتهاى مشروع كه براى تكميل روح و تجريد دل بايد در اين سفر انجام بگيرد.

رسول اكرم صلى الله عليه و آله و سلم فرمود: «جاهدوا انفسكم بالجوع و العطش فان الاجر فى ذلك كاجر المجاهد فى سبيل الله و انه ليس عمل احب الى الله من جوع و عطش»(جامع السعادات، ج 2، ص 7) يعنى «با نفس خود با گرسنگى و تشنگى به مجاهدت بپردازيد، زيرا كه أجر در اين عمل، مانند أجر مجاهد فى سبيل الله است، و حقيقت اين است كه هيچ عملى نزد خداى متعال محبوب‏تر ازگرسنگى و تشنگى نيست».

صاحبدلان نكته سنج از اين كلام بخوبى اين معنى را مى‏فهمد كه سر نهفته در مجاهدت در اين باب، همان سر نهفته در همه رياضتهاى مشروع و در همه مجاهدتهاست، و آن اينكه، آن سوى اين مجاهدتها ورياضتها، ورنجها و سختيها، حيات روح و حيات قلب، و بالاخره حيات انسان است، و به عبارتى، باطن اين مجاهدتها، عروج بسوى حضرت مقصود است. و اگر كسى شاهد آن سو باشد، خواهد ديد كه در شكستن نفس در ابواب مختلف مجاهدات، و همچنين در باب اكل و شرب و خواب، چه چيزها هست؟!.

(دفتر سوم مثنوى)

تا اينجا آنچه گفتيم، در خصوص توبه از كثرت اكل و شرب و خواب بود. مسئله ديگرى كه در اول كلام به آن نيز اشاره نموديم و گفتيم بايد از افراط در آن هم توبه كرد، مسئله نكاح، يعنى اعمال غريزه جنسى و يا شهوت جنسى است. در اين باب به يك اشاره اجمالى اكتفاء نموده و مى‏گذريم، و طالبين اطلاع بيشتر را به مراجعه به كتب علماى اخلاق، توصيه مى‏كنيم.

در باب نكاح هم سالك بايد از افراط بپرهيزد و از حرص شديد بر آن، توبه كند. او بايد رضاى حضرت حق در اين امر را در نظر داشته بشاد و براساس رضاى او پيش بيايد، و رضاى او در تبعيت از خواست اوست، و خواست او اين است كه نكاح بايد براى بقاى نسل و به قصد داشتن فرزندان صالح و موحد باشد و بس.

پس بايد از حدود الهى پا فراتر نگذارد. كما اينكه از تفريط در اين باب هم بايد اجتناب كند و بسوى «خمود» كشيده نشود، تا از نتايج و آثار مطلوب نكاح، و از تحصيل رضاى خداى متعال محروم نگردد.

تذكراتى براى سالكين

در خصوص آنچه گذشت، نكاتى را براى سالكين تذكر مى‏دهيم.

1- سالك در مرحله اول و قبل از هر چيز بايد حليت و طهارت طعام و شراب خود را براساس موازين شرعى مراعات نموده و در اين امر هيچگونه مسامحه نكند كه يك ضرورت است، و بايد از موارد شبهه اجتناب كند. او بايد علاوه بر مؤاخذه و عقوبت اخروى در مورد حرام و مشتبه، از تبعات و هلكات آنها براى سالك نيز غفلت ننمايد.

2- در صورتى كه محذورى نباشد، از روزه مستحب، مخصوصاً در ايامى كه در روايات وارده از حضرات معصومين صلوات الله عليهم اجمعين در خصوص روزه آنها تأكيد شده است، غفلت نكند.

3- حتى المقدور سعى كند بطورى كه در روايات آمده، اكتفا به غذاى صبح و شام كند و در بين آنها غذا نخورد، و غذاى شام را هم بعد از انجام دادن فريضه عشاء بخورد.

4- اگر در سه وقت غذا مى‏خورد، در صورتى كه از نظر جسمانى و مزاجى حالت استثنايى ندارد، در بين سه وقت، غذاى ديگرى نخورد.