يكى ديگر از رذايل كه براى سالك صادق در سلوك عبودى او مضر است و به دنبال خود گرفتاريها مىآورد، و سالك به موازات توبه از حرامها بايد از آن نيز توبه كند، رذيله «شهوت سخن گفتن» است كه از هواها و انگيزههاى متنوع نفسانى نشأت مىگيرد. اين رذيله نيز از رذايل صفات و اخلاق در وجود انسان است كه وى را وادار به گفتار بى فايده و بيجا، و به فضول كلام نموده، و موجب تضييع وقت، و مانع از ذكر و فكر و سير مىگردد، و همچنين، وى را از افاضات الهى و نفحات ربوبى محروم مىكند.سالك در مقام توبه از اين رذيله، بايد با نفس خود به مجاهدت بپردازد، و از سخن بى فايده و غير ضررورى، و از فضول كلام، اجتناب نمايد و صمت و سكوت اختيار كند.در مرحله اول بايد ببينيم حد سخن بى فايده، و حد فضول كلام چيست ؟ سخن بى فايده عبارت است از سخنى كه اگر انسان آنرا ترك كند، نه ضرر دنيوى مىخورد، ونه ضرر اخروى.يعنى نه امور زندگى دنيوى او معطل مىماند، و نه از آخرت او چيزى كم مىشود ،و يا از دست او مىرود.و فضول كلام عبارت است از سخن زايد بر حد ضرورت، و به تعبيرى، زايد بر مقدار لازم، مثلا در جايى كه مىتواند مقصود خود را با يك كلمه أداء نمايد، پا فراتر بگذارد و به همان يك كلمه اكتفاء نكند، و اگر مىتواند با جملات كوتاهى مفصود خويش را برساند، بيش از آن سخن بگويد.انواع و اقسام سخن بى فايده، و انواع و اقسام فضول كلام، زياد است و ليكن حد هر كدام، همان است كه گفتيم.بنابراين، سالك در مقام توبه بايد از طرفى از سخن بى فايده گفتن توبه كند و از آن اجتناب نمايد و آنچه را كه مىشود نگويد و ضررى در ترك آن نيست، نگويد. و از طرف ديگر، آنچه را كه بايد بگويد، در گفتن آن به مقدار لازم و ضرورت اكتفاء كند و بيش از حد لازم را تكلم نكند. او براى موفق بودن در اين امر، بايد با فكر و تأمل سخن بگويد و هر سخنى را بى فايده، و هر كلمه و جملهاى را زايد ديد، به زبان نياورد.هلكات و تبعات اين رذيله، و مضرات سخن بيجا گفتن و زياد گفتن، بسيار است و ما به بعضى از آنها اشاره نموده و مىگذريم، و سپس در خصوص «صمت» نيز مطالبى به اجمال ذكر مىكنيم، تا سالكان را موجب تذكر گردد.
رذيله پرگويى، حجاب بين انسان و حق است
شهوت سخن گفتن، سخن بى فايده، و زياد از حد لازم گفتن، از جمله حجب بين انسان و حضرت حق است و سالك با توبه از اين رذيله، حجابى از حجابها را از خود دور مىسازد.مرحوم نراقى در جامع السعادات، ج 2، ص 183 مىگويد: و نيز آمده است كه: «ان رسول الله صلى الله عليه و آله قال لبعض أصحابه و هو مريض: ابشر، فقالت امه هنيئاً لك الجنة فقال رسول الله صلى الله عليه و آله:و مما يدريك لعله قال مالا يعنيه او منع مالا يعنيه» يعنى «رسول اكرم به بعضى از اصحاب خود كه مريض بود فرمود: بر تو بشارت باد. مادر مريض با شنيدن اين جمله از آن حضرت به فرزند خود گفت، بهشت بر تو
لطفا منتظر باشید ...
