با شرحى كه گذشت، ضرورت مجاهدت سخت در مقام توبه از «رياء» يعنى ضرورت مجاهدت در تطهير خود از «رياء» براى همه و براى سالك معلوم گرديد.از آنجا كه پاك گشتن و پاك بودن از رياء در اطوار گوناگون آن، مخصوصاً از صور دقيق آن، كار بسيار مشكل است، طبعاً مانند همه مسائل سلوك، على الخصوص مسائل مشكل و مهم آن، احتياج به اين دارد كه در مرحله اول سالك با تضرع و با اصرار كامل از خداى متعال بخواهد كه او را در اين امر موفق بدارد، و او را يارى بفرمايد. و لازم است به اين دعاء و تضرع مداومت داشته باشد و خود را در پناه خداى متعال قرار دهد تا او را هميشه از رياء پاك بدارد.و در مرحله دوم لازم است در اين باب از حضرات معصومين صلوات الله عليهم اجمعين استمداد نمايد و ازآنان كسب توجه كند، كه توجهات خاصه آنان، و به تعبيرى، شفاعت آنان مشكلها را حل مىكند و سختيها را آسان مىنمايد ،وحامل عنايات ربوبى، و به بيانى، حامل مشيت ربوبى است. و به اين توسل و استمداد نيز مداومت كند.و در مرحله سوم در مجاهدت نيز هيچگونه سستى و مسامحه نداشته باشد، يعنى در تطهير خود از رياء، و به عبارتى، در تطهير عبادات خود ازرياء مجاهدت جدى و همه جانبه داشته باشد و در آن سستى ننمايد، زيرا در اينصورت از افتادن در مهلكههاى رياء در امان نخواهد بود. و براى پاك شدن و پاك بودن از اشكال گوناگون رياء بايد با همه اشكال آن به مقابله بپردازد، و براى مقابله با هر كدام از اشكال آن طريق مناسب با آنرا در پيش بگيرد و مجاهدت متناسب با آن داشته باشد. و بايد مواظبت كند به اين غفلت نيفتد كه با بعضى از اشكال رياء مقابله نمايد و در تطهير خود ازآنها بكوشدو از آنها اجتناب كند، وليكن به بعضى ديگر از اشكال و اطوار آن، توجه نداشته باشد.و نيز بايد سعى كند علاوه بر اجتناب از رياء در خود عبادات در اشكال مختلف آن، از رياء در غير عبادات، يعنى از رياء در حركات و افعال غير عبودى كه به بعضى از صور آن اشاره كرديم نيز اجتناب نمايد،و در گفتار، نگاه، لباس پوشيدن، راه رفتن، غذا خوردن، وضع سر و صورت، حركات، و نظاير اينها رياء نكند، و به هيچ وجه حركتى انجام ندهد كه به وسيله آن بخواهد خود را از اهل زهد و تقوى، و از اهل تزكيه و ارباب سلوك نشان دهد و مردم او را چنين و چنان بدانند.از حضرت عيسى عليه السلام نقل مىشود كه گفت: «اذاصام أحدكم فليدهن رأسه ويرجل شعره و يكحل عينه»(جامع السعادات، ج 2، ص 369) يعنى «وقتى يكى از شما روزه مىگيرد، سر خود را روغن بزند، و موى سر و صورت را شانه كند، و به چشم خود سرمه بكشد».يكى از معانى بيان آن حضرت همان اجتناب از شائبه رياء در حركات و افعال غير عبودى است از قبيل كيفيت لباس پوشيدن، راه رفتن، وضع سر و صورت، و امثال اينها كه توضيح داديم.
تذكر
توجه داشته باشيم كه در مقام اجتناب از رياء نبايد به شكل ديگرى گرفتار دام شيطان باشيم و آنجا كه قصدها واقعاً امتثال امر و تقرب به حق است و جداً نظر ديگرى در قلب ما نيست، بر اثر وسوسهها و خواطر شيطانى به خود تلقين كنيم كه چون اين عمل كاملا براى خدا نمىباشد و رياء در كار است، پس بايد آنرا ترك كنيم، و از اين طريق به ترك عبادت مبادرت نماييم. بايد هوشيار باشيم كه اين، يكى از راههاى اغواى شيطان است. او در مرحله اول سعى مىكند انسان عبادت نكند، و اگر از اين راه موفق نشد، سعى مىكند
لطفا منتظر باشید ...
