گفت پيغمبر به يك صاحب ريا از براى چاره اين خوفها كاين نمازم را مياميز اى خدا با نماز ضالين و اهل ريا
صل انك لم تصل يا فتى آمد اندر هر نمازى اهدنا با نماز ضالين و اهل ريا با نماز ضالين و اهل ريا
(دفتر اول مثنوى)در آيه 110 سوره كهف مىفرمايد: «فمن كان يرجوا لقاء ربه فليعمل عملا صالحاً ولا يشرك بعبادة ربه أحداً »يعنى «پس، هر كس به اميد لقاى پروردگارش باشد، بايد عمل صالح انجام دهد و به عبادت پروردگار خويش احدى را شريك نگرداند».تعبير «فمن كان يرجوا لقاء ربه» تعبير خاصى است. اين سخنى است با آنان كه بياد موطن اصلى خود،و به ياد جوار قدس حضرت مقصود مىباشند، و آرزوى نيل بدانجا، و وصول به لقاء و شهود را در دل دارند. مىگويد:اينان بايد عمل صالح و شايسته لقاء داشته باشند، و اينان بايد در مقام طلب، جز او را طلب نكنند، و جز او را نخواهند و قصد او كنند، و نظر به چيزى و به احدى نداشته باشند. و اين بدان معنى است كه «رياء» يعنى شرك در عبادت، و جز لقاى حق و رضوان او نظر ديگر در دل داشتن، و غير از او مقصد ديگرى را در عبادت خود دخالت دادن، به هر صورتى و به هر شكلى باشد، در سلوك الى الله مانع حركت خواهد بود، و سالك صادق بايد از آن پاك باشد.امام صادق سلام الله عليه در خصوص همين آيه شريفه فرمود: «الرجل يعمل شيئاً من الثواب لا يطلب به وجه الله انما يطلب تزكية الناس يشتهى ان يسمع به الناس، فهذا الذى أشرك بعبادة ربه...»(اصول كافى، ج 2، كتاب الايمان و الكفر، باب الريا) يعنى «شخص، چيزى از كارهاى عبودى را انجام ميدهد و قصد او لقاى حق و شهود وجه او نيست، بلكه مىخواهد مردم او را خوب بدانند و از او تعريف كنند، و دلش مىخواهد همه از كار او با خبر شوند و همه بشنوند. اين همان است كه به عبادت پروردگار خويش شريك قرار داده است...».
صور و اشكال مختلف رياء
صور و اشكال «رياء» بسيار زياد است. به بعضى از صور آن در اينجا اشاره مىكنيم.1- مقصود عبادت كننده از عمل عبودى، فقط اغراض ديگر باشد و هيچگونه قصد تقرب به خداى متعال نداشته باشد. فقط مىخواهد او را چنين و چنان بدانند تا به مقصد دنيوى به انحاء مختلف نايل گردد. اين، بزرگترين و شديدترين صورت «رياء» است. پيداست كه نه تنها عبادت او عبادت نيست، و نه تنها عمل بظاهر عبادت او باطل است، و نيز، نه تنها امر خداى متعال راامتثال نكرده و از عهده تكليف بر نيامده، بلكه، گناه يا گناهان بزرگ ديگرى هم مرتكب شده و عقوباتى را براى خود اكتساب نموده است ،و وضع او بدتر از وضع كسى است كه همان عبادت را بطور كلى ترك بكند. زيرا او علاوه بر اينكه عبادتى انجام نداده، استهزاء به حق نموده و به مردم نيز تلبيس كرده است، و هر يك به جاى خود، مخصوصاً اولى از گناهان بزرگ و هلاكت آور است.2- اصل مقصود، و مقصود اصلى او از عمل عبودى اغراض ديگر، يعنى اغراض نفسانى و دنيوى بوده و منظور اولى وى اين باشد كه اين و آن ببينند و مطلع شوند تا او از اين طريق كه او را اهل دين و عبادت به حساب بياوردند به اهداف دنيوى خود به اشكال مختلف نايل گردد، و در ضمن و بطور فرعى قصد تقرب و قصد امتثال امر خدا هم داشته باشد، بنحوى كه اگر كسى نبيند و در مسير اهداف دنيوى او قرار نگيرد، عبادت را انجام نخواهد داد، و مجرد امتثال امر حق به تنهايى او را وادار به آن عمل عبودى نخواهد كرد، و به بيان ديگر،
لطفا منتظر باشید ...
