دنيا كدام است؟ و حب دنيا چيست؟ - مبانی نظری تزکیه جلد 1

اینجــــا یک کتابخانه دیجیتالی است

با بیش از 100000 منبع الکترونیکی رایگان به زبان فارسی ، عربی و انگلیسی

مبانی نظری تزکیه - جلد 1

محمد شجاعی

| نمايش فراداده ، افزودن یک نقد و بررسی
افزودن به کتابخانه شخصی
ارسال به دوستان
جستجو در متن کتاب
بیشتر
تنظیمات قلم

فونت

اندازه قلم

+ - پیش فرض

حالت نمایش

روز نیمروز شب
جستجو در لغت نامه
بیشتر
لیست موضوعات
توضیحات
افزودن یادداشت جدید

وقسمتى از آن است و در پيش گرفتن اين طريق براى سالكان، بدون آن امكان‏پذير نخواهد بود. و بلكه بايد گفت، مطلب عميق‏تر و بالاتر از اين است و تدبر در آيات قرآنى اين حقيقت را مى‏رساند كه طريق الى الله در كنار زدن حب دنيا به منظور نيل به حق، خلاصه مى‏شود و براى نيل به حضرت مقصود، راهى جز كنار زدن حب دنيا و مجاهدت در طلب، وجود ندارد. (دقت شود).

همچنين درخصوص اين رذيله، سخنى بالاتر از بيان معروف رسول اكرم صلى الله عليه و آله و سلم نيست كه فرمود: «حب الدنيا رأس كل خطيئة» در اين بيان كه بظاهر كوتاه، ولى دريايى از حقايق و معارف را در بردارد، حب دنيا سرچشمه همه خطاها، لغزشها، انحرافها، حرمانها، خسرانها، و هلاكتها معرفى شده است. و اين بدان معنى استكه اين رذيله، ام الرذائل است و اگر انسان موفق بر تطهير خود از اين رذيله باشد و از آن توبه كند، همه رذايل را كه مظاهر گوناگون و جلوه‏هاى مختلف آن هستند كنار زده وخود را از همه آنها تطهير كرده و از همه توبه نموده‏است.

اين بيان اگر چه بسيار معروف است و خيلى‏ها آنرا به نقل از آن حضرت شنيده‏اند، و ليكن بايد گفت كه در خصوص آن كمتر به تعمق پرداخته‏اند و جان مسئله آنچنان كه بايد، مورد توجه قرار نگرفته است و به همين جهت هم در مقام عبوديت ،از عبوديت به معنى كلمه محروم گشته‏اند. و چه بسا بعضيها زحمتها كشيده و به يك سلسله اوراد و اذكار نيز مى‏پردازند و به گمان خويش راه سلوك در پيش مى‏گيرند وليكن بلحاظ عدم توجه به عمق اين بيان، به تطهير خود از رذيله حب دنياچندان اهميتى نمى‏دهند، و در نتيجه، در همان قدم اول مى‏مانند و راهى ازپيش نمى‏برند.

اين بيان از كسى است كه دواى دردها پيش او، و رمز مسئله نزد اوست، و او را خداى متعال براى آنان كه مى‏خواهند بسوى او سفر كنند، به عنوان «دليل» بسوى خود تعيين فرموده است و هر چه در اين سفر از اسرار و رموز هست، بايد از او ياد گرفت.

بنابراين اين بايد به عمق اين بيان توجه داشت، و همه مصيبتها را در حب دنيا دانست، و در سفر الى الحق ضرورت كناره‏گيرى ازآنرا نصب العين خود قرار داد، و نبايد مسئله حب دنيا را مسئله ساده‏اى تلقى نمدو و به آسانى از كنار آن گذشت و نيز، نبايد آنرا مسئله جزئى دانست و يا توجه كافى به آن و به نقش پر مخاطره آن نداشت، زيرا ساده تلقى نمودن و جزئى دانستن آن، و خوب توجه نداشتن به مخاطرات آن، جز عدم موفقيت وحرمان و خسران، در بر نخواهد داشت.


دنيا كدام است؟ و حب دنيا چيست؟

در اين جا به اجمال به دو موضوع اشاره مى‏كنيم. اول اينكه، دنيا كدام است؟ و دوم اينكه، حب دنيا چيست؟ البته هر دو موضوع تا حدودى براى مؤمنين ،مخصوصاً براى آنان كه مى‏خواهند طريق سلوك در پيش گيرند، بلحاظ برخوردارى ازفكر دينى و تربيت الهى، واضح و روشن است. اما براى تذكر و براى بهتر و بيشتر روشن شدن، و نيز، براى بر طرف شدن بعضى از ابهامها و يا شبهه‏ها در برخى موارد، توضيح مختصرى در هر دو مورد مى‏آوريم.

در خصوص موضوع اول و اينكه دنيا كدام است؟ بايد توجه داشت كه دنياى مذموم، و دنيايى كه محبت آن سر چشمه همه خطاها بوده و ام الرذائل است، به معنى موجودات و مخلوقاتى كه با آنها مواجه هستيم نيست. زيرا هر يك از آنها به جاى خود و در حد خود، اثرى از حضرت حق، و جلوه‏اى از جلوات أسماء و صفات حق، و بلكه، هر يك اسمى از أسماء جزئيه فعليه است و هر كدام از آنها آيتى است ازآيات ربوبى، و كلمه‏اى است از كلمات وجوديه الهيه. هر يك از آنها براى اهل ذوق و عرفان، و براى صاحبان بصيرت، حكايتى از جمال و جلال وجه حق،و خبرى از أسماء و صفات او دارد.

اگر انسان به هر يك از موجودات و مخلوقات به عنوان مظهرى ازمظاهر جمال و جلال نظركند، و در هر كدام به لحاظ آيتى از آيات، تدبر داشته باشد، به اندازه خود به حقايق و معارف نايل مى‏شود و اسرارى از ربوبيت را مى‏يابد؛ و اگر از ارباب كشف وشهود باشد، در هر يك از آنها وجه حق را مى‏بيند و با سير در آنها، سير در جمال و جلال وجه او مى‏كند، و مى‏بيند و مى‏يابد آنچه را كه بايد ببيند و بيابد.

/ 490