9- گناه ترك سهر، و توبه و استغفار - مبانی نظری تزکیه جلد 1

تهليلها، تحميدها، تمجيدها، تسبيحها، استغفارها، مناجاتها، دعاها، و همه اوراد و اذكارى كه براى حضرت معصومين صلوات الله عليهم اجمعين بوده، و در احوال مختلف بر آنها عمل مى‏كرده ومداومت داشته‏اند، در مجموع از اين معنى خبر مى‏دهد كه حضرت معبود هميشه «ورد زبان» براى آنان بوده است، و هر سخنى هم كه مى‏گفته‏اند، همه در خصوص او بوده است و بس.

و در يك جمله اينكه ،كلمه طيبه لا اله الا الله مى‏گويد،ذكر دل اوست، و ورد زبان هم او.

(ديوان شمس) آن كه در اين كلمه طيبه صادق است، جز او را ياد نكند، جز او را خدمت ننمايد، وجز او را «ورد زبان» قرار ندهد. در اين جملات از حضرت مولى الموحدين سلام الله عليه كه در دعاى كميل آمده است دقت كن كه مى‏گويد:

«.. أسئلك بحقك و قدسك و أعظم صفاتك و أسمائك أن تجعل اوقاتى من الليل و النهار بذكرك معمورة وبخدمتك موصولة و أعمالى عندك مقبولة حتى تكون أعمالى و أورادى كلها ورداً و احداً و حالى فى خدمتك سرمدا».

به هر حال، د راين مرتبه از مراقبه كه به يك سلسله «اوراد» ملتزم هستى و بر آنها مداومت مى‏كنى، بايد توجه داشته باشى كه ترك آنها، يا سستى و مسامحه در آنها جايز نيست، و از«گناهان مرتبه» محسوب مى‏گردد. اگر چنين چيزى شد، فوراً توبه و استغفار كن، ومواظب باش به خطاى خويش ادامه ندهى ،و تكرار نكنى،و هميشه توفيق را از خداى متعال بخواه كه اصل همان مشيت او، و لطف عنايت اوست.

نسبت به گذشته تاريك خود نيز فكر كن. متذكر باش كه در ايام گذشته عمرت از حضرت معبود در اكثر اوقات غافل بوده، و از اينكه ياد او و نام او را «ورد» خود كنى بازمانده‏اى، و در مقابل، اين و آن را «ورد زبان» براى خود ساخته، و زمان بسيار طولانى را به اين صورت گذرانده‏اى. وبلكه، از اينكه اغيار را «ورد زبان» كنى، خوشحال ومسرور بوده، و دل و زبانت از ذكر خدا اكراه داشته است. و با اين وصف، خود را در راه بندگى نيز به حساب مى‏آورده و دعويها داشته‏اى كه با حال و احوال تو سازگار نبوده است.همه آنچه در اين باب وجود داشته است به ياد بياور، وبا شرمندگى هر چه مى‏توانى براى اين قبيل قصورها و تقصيرها،و جرايم و خطاها استغفار كن، و د راستغفار خويش اصرار و تضرع را فراموش نكن.

(دفتر پنجم مثنوى)

9- گناه ترك سهر، و توبه و استغفار

براساس امر نهم از امور و ظايف اين مرتبه از مراقبه، به بيدارى قسمت معتنابهى از شب كه «سهر» مى‏ناميم مداومت مى‏كنى. بعضى از شب را به نحوى كه شرح آن درجاى خود گذشته، با ذكر، تلاوت، فكر، دعا، مناجات، سجده، نماز، استغفار، تبتل وتضرع مى‏گذرانى. دانسته‏اى كه «سهر» براى سالكان يك امر ضرورى است، و از اركان سلوك و مجاهدت به شمار مى‏رود، و اسرار زيادى در آن نهفته است. فهميده‏اى كه ظلمت شب را با خصوصيات شناخته و ناشناخته‏اى كه دارد، فرصت خاص براى دردمندان قرار داده‏اند، و تاريكى پر اسرار، و سكون پر معنى آن را براى اهل انقطاع در نظر گرفته‏اند، و ميقاتى است بين حضرت معبود ودرمندان طالب جوار او.

(حافظ)