آتش غضب، آتش شيطانى است - مبانی نظری تزکیه جلد 1

كه خشم شما ظاهر شود، و دل آنان بشكند، و خود آنان چيزى نگويند و عكس‏العمل نشان ندهند و مقهور شوند، و داورى پروردگارشان به ميان آيد.

و اگر يكى از آنان صاحب دل شكسته باشد، ونظر خاصى از حق بر آن دل باشد، و شما ندانيد وندانسته با خشم نابجاى خود آن دل شكسته را بشكنيد، مشكل شما، يعنى لطمه‏اى كه بر باطن و بر دل شما، و بر ارتباط قلبى و يامان شما وارد مى‏شود، به بيان نيايد. و همچنين است خشم و غضب بر هر كسى كه دل شكسته و مورد نظر دارد.

(دفتر دوم مثنوى)

آتش غضب، آتش شيطانى است

آتشى كه به نام غضب در درون انسان شعله‏ور مى‏شود، چه در عمل نيز به ظهور برسد، و چه به ظهور نرسد، آتشى است از شيطان كه باطن انسان را مى‏گيرد، و مى‏سوزاند آنچه را كه بايد بسوزاند. دليل محسوس اين مسئله همان است كه گفتيم، و آن اينكه، شما اگر در اثناى غضب و همچنين بعد از برطرف شدن حال غضب به باطن، به دل، و به حال باطنى خود نظر بكنيد، خواهيد ديد وجود شما و باطن شما خالى گشته و آنچه از انوار و صفا و انجذاب در دل شما بود از دست رفته است.

در اصول كافى با اسناد از امام باقر سلام الله عليه روايتى نقل مى‏كند كه امام در قسمتى از آن مى‏فرمايد: «ان هذا الغضب جمرة من الشيطان توقد فى قلب ابن آدم...» يعنى «غضب، پاره آتشى است از شيطان كه در قلب انسان شعله‏ور مى‏شود...».

غضب، حركتى است به سوى غضب خدا

وقتى انسان به غضب مى‏آيد، و هيجان غضب در باطن وى شروع مى‏شود، و اين هيجان پيش مى‏رود و اوج مى‏گيرد، در حقيقت در باطن امر، يعنى در آن سو و در آنجا كه از ما مستور است، انسان حركت خاصى را شروع مى‏كند كه به سوى غضب خدا و آتش غضب اوست، و به اين حركت خود ادامه مى‏دهد تا جايى كه قدم در آتش غضب خدا بگذارد و داخل آتش شود. و اين حقيقتى است كه خود انسان مادامى كه محجوب ازحقايق پشت پرده است توجه به آن ندارد و آنرا نمى‏يابد. و اگر حجاب از برابر كسى برداشته شود، شاهد همين حقيقت خواهد بود.

(دفتر سوم مثنوى)