تذكير و تنبيه - مبانی نظری تزکیه جلد 1

? عفو و مغفرت، يعنى استغفار باشد، و چه طلب حوايج ديگر. و مى‏دانيم كه بهترين درخواستها و دعاها، همان استغفار است، به طورى كه امام صادق سلام الله عليه از رسول اكرم صلى الله عليه و آله نقل كرده است كه فرمود: «خير الدعاء الاستغفار». [1]

تذكير و تنبيه

تو، اى سالك، نيل به غفران ربوبى را بالاترين حاجت خود بدان، و استغفار را بهترين دعاى خود. موقف خود را بشناس و بدان كه تو اگر خوب بفهمى، در عين مجاهدت و طاعت، و در عين اشتغال به عبادت، خود را سراپا گناه و خطا مى‏بينى و بس. وجود خويش را از اول تا آخر، گناه ممتد، جرم طولانى، و خطاى دامنه‏دارى مى‏يابى. نه تنها گناهان و خطاهايت را گناهان و خطاها مى‏بينى، بلكه مجاهدات و عبادات خود را هم به لحاظ نقايص و شوايب، عدم تناسب با ساحت قدس الهى، فقدان آداب لازمه، و اشتمال بر سوء ادب در حضرت كبريايى، نوعى ديگر از جرايم خود مى‏بينى. به وضوح به اين حقيقت پى مى‏برى كه اگر عفو الهى و مسامحه ربوبى در ميان نباشد، و اگر غفران پروردگار شامل حال نشود، در پيشگاه خداى عزيز، طاعات تو طاعات، عبادات تو عبادات، و خوبيهاى تو خوبيها به حساب نمى‏آيد، و هيچ يك مناسب پيشگاه او، و سزاوار جناب او نمى‏باشد، بلكه در هر يك به نوعى حرمت ساحت قدس الهى تضييع گرديده، و ادب حضرت عزت و عظمت ناديده گرفته شده است، و در حقيقت، هر يك مشتمل بر يك سلسله جرايم و خطاهاست كه اگر پاى عدل به ميان آيد، مؤاخذات سختى در پى خواهد داشت، و بايد از آنها طلب مغفرت كرد، آن هم با اصرار و مسكنت، تا شايد پروردگار ببخشد، و مؤاخذه نفرمايد. بالاخره مى‏بينى نه تنها براى گناهان و خطاهايت، بلكه براى طاعات و عبادات ناقص خود نيز بايد استغفار كنى، و شأنى جز استغفار، و دعايى بهتر از آن ندارى.

تو را توصيه مى‏كنم كه اين جملات از دعاى عرفه حضرت سيدالشهداء

[1]. اصول كافى، ط ج، ج 2، ص 504.