سوء خلق در باطن امر، حركتى است به سوى آتش - مبانی نظری تزکیه جلد 1

الله عليه و آله و سلم نقل كرديم. از اين بيان اين حقيقت را استفاده مى‏كنيم كه با داشتن اين رذيله، ارتباط قلبى انسان با حضرت حق، و به تعبيرى، طريق نورى بين انسان و خداى متعال كه با عنوان«ايمان» از آن تعبير آورده مى‏شود، لطمه سختى مى‏خورد. وقتى به اين ارتباط خلل وارد شد، مجاهدتهاى عبودى هم آنچنان كه بايد، به ثمر نمى‏رسد.

لذا مى‏بينم امام صادق سلام الله عليه در بيان ديگرى مى‏فرمايد: «ان سوء الخلق ليفسد العمل كما يفسد الخل العسل»(اصول كافى، ج 2، كتاب الايمان و الكفر، باب سوء الخلق) يعنى «سوء خلق، عمل را فاسد مى‏گرداند، بطورى كه سركه عسل را فاسد مى‏كند».

مرحوم نراقى در جلد اول جامع السعادات در مبحث سوء خلق مى‏گويد: و روايت شده كه به رسول اكرم صلى الله عليه و آله و سلم گفته شد: فلان زن روزها را روزه مى‏گيرد و شبها را به عبادت و تهجد مى‏گذارند وليكن بدخلق است و با زبان خود همسايگانش را اذيت مى‏كند. آن حضرت فرمود: «لا خير فيها هى من أهل النار» يعنى «خير در وجود او نيست، او از اهل آتش است».

سوء خلق در باطن امر، حركتى است به سوى آتش

راه‏هاى پشت پرده، راههاى بهشتها و جهنمها، راههاى قرب و بعد، و راههاى عوالم نور و عوالم ظلمت، راه هاى مخصوص و اسرارآميزى است كه از ما مستور است و مااز آنها در حجاب هستيم. در هر لحظه‏اى كه مى‏گذرد، ما در باطن امر در راهى از همين راهها هستيم و در آن حركت مى‏كنيم و به سوى مقصدى كه در نهايت همان راه هست مى‏شتابيم. ما در پشت پرده، با هر فكر و هر عقيدتى، با هر قصد و هر نيتى، با هر ميل و هر رغبتى، با هر عداوت و هر محبتى، با هر صفت و هر خصلتى، با هر خصوصيت و هر حالتى، و با هر عمل و هر حركتى، در يكى از اين راهها قرار مى‏گيريم و به سوى مقصدى كه در نهايت آن راه هست حركت مى‏كنيم تا به آن برسيم. يا در راهى كه راه بهشتها، راه قرب به حق، و راه عوالم نور است، و يا در راهى كه راه جهنمها، راه دورى ازحق، و راه عوالم ظلمت است. (دقت شود).

اگر به پشت پرده علم داشته باشيم، اگر آن سو را مشاهد كنيم، و اگر حجاب را كنار بزنيم، با مسائل تحير آور و با حقايق عجيبى مواجه مى‏شويم كه نه چشمى ديده ونه به قلب و فكرى خطور كرده است .از اين مسائل و از اين حقايق احياناً براى بعضيها در اين زندگى دنيوى با كنار رفتن حجابها گوشه‏ها و نمونه‏هايى مشهود و مكشوف مى‏افتد، و اكثر انسانها بلحاظ محجوب بودنشان از آنها در غفلتند.

حضرات معصومين صلوات الله عليهم اجمعين كه از تعاليم خاص الهى برخودار بوده و باذن الله به پشت پرده اشراف داشته‏اند، ازآنها به ما خبر داده و آنها را به ما بيان داشته‏اند. چيزى كه هست، ايكه بايد سعى كنيم زبان آنان و مقاصد عاليه آنان را هر چه مى‏توانيم بهتر بفهميم و از جمود بپرهيزيم. و چه بهتر در اين راه، يعنى در راه خوب فهميدن بيانات آنان نيز مجاهدت جدى داشته باشيم و اين موفقيت را با تضرع از خدا بخواهيم و از خود حضرات معصومين هم كسب توجه كنيم.

(دفتر دوم مثنوى)