اكثر انسانها خود را محجوب از بازگشت حق مى‏كنند - مبانی نظری تزکیه جلد 1

اكثر انسانها خود را محجوب از بازگشت حق مى‏كنند

با شرحى كه گذشت، به اين حقيقت هم پى مى‏بريم كه نظر رأفت حق، يعنى بازگشت با رحمت از جانب پروردگار قبل از توبه عبد، نسبت به همه انسانها هست و او مى‏خواهد با رحمت خود بر همه بازگشت كند و همه را بسوى خود مجذوب و هدايت بفرمايد وليكن بعضى از انسانها كه زياد هم هستند، بر اثر اغوائات شيطان و جنود او، و بر اثر جهل و غفلت، اين بازگشت از جانب حق را ناديده گرفته و خود را از آن محجوب مى‏دارند و به دنبال آن به خذلان و يا سخط او گرفتار مى‏شوند. دسته‏اى از انسانها از همان اول امر با كفر و عناد خود را از آن مجوب و محروم مى‏كنند، و دسته ديگر هم در عين اينكه ايمان آورده‏اند، با معصيت و غوطه‏ور شدن در هواها خود را محجوب و محروم از آن قرار مى‏دهند.

در خصوص دسته اول در آيه 71 سوره مؤمنون مى‏فرمايد: «بل أتيناهم بذكر هم فهم عن ذكر هم معرضون» يعنى «ما با يادى از آنها مواجه با آنها شديم، پس آنان در حال اعراض از ياد كردن ما مى‏باشند».

منظور از ياد كردن آنها، فرستادن قرآن بتوسط رسول اكرم صلى الله عليه و آله و سلم است كه حامل بازگشت او بر بندگان خود بوده و ياد اوست از همه آنها. اجابت قرآن، در حقيقت، لبيك گفتن به او در اين بازگشت، و پذيرفتن جذب اوست. و بعكس، عدم اجابت قرآن به هر نحوى باشد، ناديده گرفتن اين بازگشت، و نپذيرفتن جذب اوست.

و در خصوص دسته دوم نيز در آيه‏هاى 26 و 37 سوره نساء مى‏فرمايد: «يريد الله ليبين لكم و يهديكم سنن الذين من قبلكم و يتوب عليكم و الله عليم حكيم - و الله يريد أن يتوب عليكم و يريد الذين يتبعون الشهوات ان تميلوا ميلا عظيماً» يعنى «خداى متعال مى‏خواهد حقايق و معارف را به شما مسلمانان بيان نموده و شما را به راه و روش پيامبران و بندگان صالحى كه قبل از شما بودند هدايت كرده و با رحمت و عنايت خود بر شما بازگشت كند، و خداى متعال عالم به حقايق و دقايق و اسرار است. خدا مى‏خواهد با رأفت و رحمت خود بر شما بازگشت كند، و آنان كه تابع شهوات و تمايلات خويش هستند، مى‏خواهند شما مسلمانان به انحراف بسيار بزرگى افتاده و از بازگشت حق بر شما بهره‏مند نگرديد».

از اين آيات بخوبى بر مى‏آيد كه بازگشت با رحمت و جذب كه همان بازگشت اول از جانب حق است، متوجه بر همه صاحبان ايمان مى‏باشد و او مى‏خواهد به همه نظر كند تا توبه كنند و روى بسوى او آورند. ليكن بعضيها با اجابت از دعوت كنندگان به شهوات، و در نتيجه، با غوطه‏ور شدن در هواها، مانع از اين مى‏شوند كه اين بازگشت و جذب ربوبى آنها را مجذوب نموده و موفق به توبه گردند.

خداى متعال توابين را دوست مى‏دارد

با تحليلى كه داشتيم، معنى اين گفتار حق را نيز فهميديم كه مى‏فرمايد: «ان الله يحب التوابين و يحب المتطهرين» (آيه 222 سوره بقره). يعنى «حقيقت اين است كه خدا دوست مى‏دارد آنانى را كه بسيار توبه كننده بسوى او هستند، و نيز، دوست مى‏دارد آنانى را كه از آلودگيها خود را پاك مى‏كنند».

«توابين» يعنى آنان كه در مقام عبوديت على الدوام در حال بازگشت بسوى پروردگار هستند و توبه بعد از توبه و بازگشت بعد از بازگشت مى‏كنند و از معاصى و معايب، يكى پس از ديگرى بر مى‏گردند و روى به او