مجاهدتى در رفع حجابها - مبانی نظری تزکیه جلد 1

يعنى «و حضرتش چنين بود كه وقتى بر در خانه‏اش پرده‏اى كه در آن تصاوير بود به چشمش خورد، به يكى از همسرانش فرمود، اين‏پرده را از چشم من دور كن، كه وقتى نظرم بر آن مى‏افتد، دنيا و زينتهاى آن را به ياد مى‏آورم، از دنيا قلباً اعراض كرد، و ياد آن را بكلى از وجود خويش كنار زد...».

اعراض قلبى و انقطاع آن حضرت از دنيا و مشتهيات آن، چنان بوده كه حاضر نمى‏شود به يك پرده داراى نقوش كه مى‏تواند در حد خود يادآور دنيا و متاع آن باشد، نگاه كند. و اين براى همه آنان كه مى‏خواهند صادقانه قدم در طريق بگذارند، هدايت كننده و تذكر دهنده است، و براى همه غافلان توجيه گر هم بيدار كننده و آموزنده.

در آخر همين خطبه، امام سلام الله عليه به گوشه‏اى از تأسى و اقتداى خويش به رسول الله صلى الله عليه و آله و سلم در انقطاع از دنيا و اعراض از آن و مشتهيات آن اشاره كرده و مى‏فرمايد:

«و الله لقد رقعت مدرعتى هذه حتى استحييت من راقعها، و لقد قال لى قائل: الاتنبذها عنك، فقلت اغرب عنى، فعند الصباح يحمد القوم السرى».

يعنى «قسم به خدا، بر اين جبه خود آنقدر وصله دوخته‏ام كه از دوزنده آن حيا مى‏كنم، و گوينده‏اى به من گفت: آيا اين جبه را دور نمى‏اندازى؟ در جواب او گفتم، از من دور شو، كه قوم شب رو هنگام صبح مورد ستايش قرار مى‏گيرند».

در اين باب از امام سلام الله عليه بسيار شنيده‏ايم كه احتياجى به ذكر نيست.

در اين خطبه كه چند فقره از آن را در اينجا آورديم، در باب انقطاع از دنيا و ترك هواها و مشتهيات نفسانى، حقايق بسيارى آمده، و نكات دقيق و اشارات لطيف وجود دارد كه به نظر مى‏آيد سالكان صادق را ضرورت دارد به همه آن از اول تاآخر مراجعه و دقت كنند، تا از حقايق بصيرت آور، و هدايتهاى راهگشاى آن بهره‏مند شوند، و آنچه را كه در اين باب دانستنى است بدانند.

فقراتى كه از اين خطبه در اينجا آورديم نيز بايد مورد دقت و تعمق قرار بگيرد، تا از آنها استفاده بيشتر شود، زيرا ما فقط به ترجمه ساده آنها اكتفا كرديم، و چيزى از نكته‏ها و دقايق آنها نگفتيم، و لطايف اشارتها را شرح نكرديم، و آنچه از آنها مى‏فهميديم مانند هميشه در دل نگهداشتيم، و چاره‏اى هم جز اين نبود، زيرا مجال موجود ،مجال مناسب نيست.

در هر صورت، با تأمل در راه و روش نبى اكرم، و ساير انبياء، و ائمه معصومين صلوات الله عليهم اجمعين، سالك را هيچ گونه شبهه‏اى باقى نمى‏ماند در اينكه ترك هواها و مشتهيات نفسانى، و اعراض از دنيا و لذايذ آن، به جاى خود امرى از امور لازمه در مقام مجاهدت، و از جمله موضوعات اساسى در «مراقبه» است.

مجاهدتى در رفع حجابها

ترك هواها و مشتهيات، مجاهدتى است در كنار زدن حجابهاى ظلمانى كه فاصله‏ها بين دل و جان و بين حضرت معبود است.

به طورى كه قبلا گفته‏ايم، هر يك از هواها و مشتهيات نفسانى، و به عبارتى، هر علقه‏اى از علقه‏ها، حجابى است بر دل و در دل. و ترك هر هوا و هر علقه‏اى، مجاهدتى خواهد بود در كنار زدن حجابى از دل. (دقت شود).

(دفتر چهارم مثنوى)

و اگر سالك هوشيار و مراقب حال خود باشد، با ترك هر هوايى از هواها، و با اعراض از هر لذتى از لذتها، آثار و بركات آن را خواهد ديد، و به وضوح خواهد فهميد كه چگونه دل دادن به هواها و مشتهيات نفسانى، و تبعيت از نفس و خواسته‏هاى آن، وى را از حركت باز مى‏داشته، و سد راه بوده است.