رذيله پرگويى، موجب قساوت قلب است - مبانی نظری تزکیه جلد 1

گوارا باد. پيامبر به مادر مريض خطاب نموده فرمود: تو چه مى‏دانى؟! شايد او سخنى گفته كه بى فايده بوده و ضرورت نداشته، و يا از چيزى كه مهم و ضرورى نبوده، منع كرده است».

جمله «لعله قال ما لايعنيه» بخوبى حكايت از اين امر مى‏كند كه سخن بيجا و بى فايده گفتن، يعنى گفتن چيزى كه مى‏شود نگفت، از جمله حجب بين انسان و حضرت حق است، و كسى كه چنين گرفتارى دارد، به جوار قدس حق كه بهشتهاست، قبل از اينكه از آلودگى آن پاك گردد، راه نمى‏يابد. او بايد اول از اين رنگ نا پاك، و از اين حجاب حاجب، پاك شود و سپس به نزد حضرت مقصود و به حريم قدس او صعود كند. بطورى كه بعد از مرگ اين چنين است، در دنيا نيز همينطور است و سالك زمانى در سلوك خويش موفق است و بسوى جناب او صعود مى‏كند كه اين رذيله و اين حجاب را مانند حجابهاى ديگر از خود دور سازد و خود را ازآن تطهير بنمايد.

در برداشت اين حقيقت از اين بيان، لازم است به اين نكته توجه داشته باشيم كه مسئله آن عالم و اين عالم، مسئله ظاهر و باطن است، و آنچه بعد از مرگ و در عوالم بعدى پيش مى‏آيد، همان است كه در اين دنيا در باطن امر و در پشت پرده هست، يعنى آنچه در اين زندگى در پشت پرده وجود دارد، در آن عوالم به ظهور مى‏رسد؛ يوم تبلى السرائر.

وقتى مى‏فرمايد تو چه ميدانى كه او به سوى بهشت و به جوار قدس حق رهسپار شد، و شايد او سخن بى فايده گفته است و اين امر براى او ايجاد اشكال خواهد كرد، و بايد اول از تبعات آن و از آلودگى آن پاك گردد و سپس به بهشت و به جوار خدا راه يابد، از اين حقيقت خبر مى‏دهد كه در زندگى دنيوى، همين امر در باطن و در پشت پرده، بين انسان و خداى متعال حجاب بوده و مانع از راه يافتن وى به جوار حق مى‏باشد، و اگر انسان در اينجا خود را از اين حجاب نجات ندهد، علاوه بر اينكه در باطن بين او و خدا حجاب است و مانع از ورود به جوار او خواهد بود، بعد از مرگ نيز به ظهور خواهد رسيد و مانع ورود انسان به جوار حق خواهد شد، تا وقتى كه از آن، پاك گردد. (دقت شود).

رذيله پرگويى، موجب قساوت قلب است

شهوت سخن، سخن بى فايده، و بيش از مقدار لازم حرف زدن، موجب قساوت قلب سالك مى‏گردد، و اين موضوع بطورى كه قبلا اشاره كرديم، براى يك سالك از مصائب بزرگ است. زيرا اگر قلب سالك قلب قاسى و ناخاشع باشد، و پذيراى تصرفات مقام ربوبى نباشد، از تحرك و تحول مى‏ماند، و از قبول افاضات ،محروم مى‏گردد و در نتيجه، سلوك الى الله كه بايد با قلب و از طريق آن باشد، به تحقق نمى‏رسد، و به بيانى، جهد سالك جهد بى توفيق مى‏شود.

(دفتر سوم مثنوى)

در اصول كافى از امام صادق صلوات الله و سلامه عليه نقل مى‏كند كه فرمود: «كان المسيح عليه السلام يقول: لا تكثر واالكلام فى غيرذكر الله فان الذين يكثر ون الكلام فى غير ذكر الله قاسية قلوبهم ولكن لا يعلمون» (اصول كافى، ج 2، كتاب الايمان و الكفر، باب الصمت و حفظ اللسان) يعنى «حضرت مسيح عليه السلام مى‏فرمود، در غير ذكر خداى متعال زياد تكلم نكنيد، زيرا آنان كه در غير ذكر خدا زياد تكلم مى‏كنند، دلهايشان قاسى و ناخاشع است وليكن خود آنان توجه ندارند».

(دفتر سوم مثنوى)

اينها دو مورد از هلكات و تبعات رذيله پر گويى بود كه با استفاده از روايات و بيانات در اينجا ذكر