پاسبان شب . عَسَس . شبگرد . طواف كننده . (ان الذين اتقوا اذا مسهم طائف من الشيطان تذكروا) (اعراف:201).طائف شيطان وسوسه وفريب او است . راغب گفته : وسوسه شيطان را طائف گويند كه آن بدور آدمى مى چرخد تااغفالش كند . بلا را نيز بدين جهت طائف گويند . (فطاف عليها طائف من ربك) . (قلم:19)
طائِف
شهرى در حجاز جنوب شرقى مكه به دوازده فرسنگى آن ، مقر قبيله ثقيف، واقع در اقليم دوم ، عرض آن 21 درجهاست .اين شهر عبارت است از دو محله : يكى بنام طائف ثقيف وديگرى بنام وهط ، ما بين اين دو محله رودى جارىاست كه محل شست وشوى چرم است ، ودر قديم اين شهر را «وج» مى ناميدند .وجه تسميه آن به طائف آن است كه در طوفان بر آب طواف كرده ، يا آن كه جبرئيل آن را بر خانه كعبه طوافداده است . يا آن كه اين زمين قبلا در ناحيه شامات (اردن) بوده وبعداً بمشيت الهى بحجاز منتقل شده برحسب دعاى حضرت ابراهيم (ع) . يا بدين جهت كه مردى از طايفه صدف در حضرموت خونى كرد وبا مسعود بن معتب همعهد گرديد ، چون مالدار بود گفت : آيا مايل هستيد براى شما طوفى بنا كنم كه شما را از زيان تازيان پناهباشد ؟ گفتند : آرى . سپس طوف را بنا كرد ، وآن عبارت است از ديوارى كه محيط به اين شهر است .ناحيه اى است خوش آب وهوا ، داراى درختان خرما و رز ومزارع و رودها . (معجم البلدان ومنتهى الاربومراصد)
غزوه طائف
بسال هشتم هجرت پس از آن كه مسلمانان در جنگ حنين پيروز گشته كفار شكست خوردند وهر قبيله بجاى خويشبازگشت ، قبيله ثقيف به محل خود طائف عودت نمودند وبه قلعه هاى استوار خويش پناه جستند ، رسول خدا (ص)ابوسفيان بن حرب را در رأس سپاهى به جنگ آنها اعزام داشت ، وى چون به طائف رسيد ، طائفيان سرش رابشكستند وهزيمتش دادند ، چون به نزد پيغمبر (ص) بازگشت عرض كرد : شما مردان ضعيف بى كفايتى با منفرستاده بوديد از اين رو شكست خورديم .حضرت پاسخى به وى نداد وخود عازم طائف گشت وخالد بن وليد را بر مقدمه فرستاد ، وطايفه ثقيف در حصن خودقرار گرفته آماده جنگ شده بودند . رسول اكرم در نزديكى قلعه طائف فرود آمد وبه جنگ پرداخت . ازمسلمانان گروهى زخمى شدند و 12 تن به قتل رسيدند كه از جمله آنان عبدالله بن ابى امية بن مغيرة وسعيدبن العاص بودند . وعبدالله بن ابى بكر نيز تير خورد وپس از مدتى بر اثر جراحت آن در گذشت . رسول خدا (ص)قلعه را در محاصره گرفت . در اثناى جنگ باز گروهى از مسلمانان كشته شدند . پيغامبر (ص) فرمان دادتاكهاى آنان را ببرند وبسوزانند ، پس منادى مسلمانان ندا زد : هر كه از قلعه بسوى ما آيد آزاد است .گروهى بسوى مسلمانان آمدند وكار بر اهل طائف سخت شد ، وبا اينهمه فتح طائف ميسر نگرديد ، وبا آنكهگروهى طالب جنگ بودند رسول خدا(ص) فرمان مراجعت داد وبرگشتند . (الطبقات الكبرى تأليف ابن سعد چاپبيروت 1376 هـ. ق.:2/158 و 159)در آن ايام ، پيغمبر (ص) على (ع) را فرمود در حوالى طائف هر بتى كه باشد سرنگون سازد ، وى برفت وبتهاىاطراف طائف را منهدم ساخت ، وچون به نزد رسول خدا (ص) به طائف بازگشت هنوز شهر در محاصره مسلمانان بود، و سرانجام گروهى بگريختند و جمعى از قلعه به زير آمده اسلام اختيار نمودند . (بحار: 21/162)