«كلام مدون» - معارف و معاریف نسخه متنی

اینجــــا یک کتابخانه دیجیتالی است

با بیش از 100000 منبع الکترونیکی رایگان به زبان فارسی ، عربی و انگلیسی

معارف و معاریف - نسخه متنی

مصطفی حسینی دشتی

| نمايش فراداده ، افزودن یک نقد و بررسی
افزودن به کتابخانه شخصی
ارسال به دوستان
جستجو در متن کتاب
بیشتر
تنظیمات قلم

فونت

اندازه قلم

+ - پیش فرض

حالت نمایش

روز نیمروز شب
جستجو در لغت نامه
بیشتر
لیست موضوعات
توضیحات
افزودن یادداشت جدید

ابن سينا با آنكه مردى است طبيب و توجه وى به حكمت طبيعى بيشتر استمع ذلك در باب الهيات بجز الهيات كتاب شفا كه از اهم كتب فلسفى اسلامى است، رساله هائى نوشته است مانند رساله مبدأ و معاد، او تقريباً در كتاب بزرگ خود شفا اعم از منطقيات، طبيعيات، الهيات و ساير قسمتهاى آن از حد فلسفه محض خارج نشده است لكن در كتاب اشارات كه گويا آخرين اثرش باشد علاوه بر نمط نهم كه در مقامات عارفين است آيه نور را مورد تفسير قرار داده است و بدين ترتيب علاوه بر كتاب مبدأ و معاد و رساله هاى نفس و عشق و رسائل ديگرى مانند: قضا و قدر كه كاملا جنبه كلامى و مذهبى دارد در اشارات خود بالاخره از حد فلسفه محض خارج شده است و توجهى به اصول عرفانى كرده است.

ديگر از فلاسفه اى كه با وسعت اطلاعاتى كه در تمام شئون اسلامى داشته است در مقام بحث از مسائل فلسفى، كمتر مسائل عاطفى و مذهبى را در آن دخالت داده است ابن رشد است.

محمد بن احمد بن محمد بن رشد ابوالوليد (متولد 520 هـ) اهل قرطبه اندلس است.

وى يكى از فلاسفه اى است كه مفسر و شارح حقيقى ارسطو است بعضى گفته اند به زبان يونانى آشنائى داشته است برحسب سياست مذهبى روز او را به يهوديت متهم كرده اند.

ابتدا علم شريعت آموخت در بعضى از رسائلش اشارات مذهبى دارد و تحت تأثير متصوفه واقع شده است، به مابعد طبيعت ارسطو شرحى نوشته است، در مسائل منطقى و مقولات رسائلى دارد.

در تقريب بين مشائيان و متكلمين كتابى نوشته است، در فقه كتابها و رسائلى دارد. وى در عين حال كه متهم به الحاد و زندقه شد و در شرح خود بر ارسطو از حد فلسفه محض خارج نشده است مع ذلك كتاب «التقريب بين المشائين و المتكلمين و فصل المقال فيما بين الحكمة و الشريعه من الاتصال» او حاكى از توجه وى است به مسائل كلامى.

وى در كتاب اخير فرق مختلف معتزلى، باطنى، حشويه و اشعرى را مورد نقد و بحث قرار داده است. بر غزالى عيب گرفته است و كتاب «تهافت التهافت» را بر رد كتاب «تهافت الفلاسفة» غزالى نوشته است.

«كلام مدون»

مباحث اهل جدال و كلام و مذهب اعتزال بدواً بطور پراكنده و غير مدون مطرح مى شد و چنانكه اشارت رفت كلمات قرآنى را كه مربوط به خلقت و آفرينش جهان و صفات خدا بود مانند: قديم، عليم، قاهر، قوى، رحيم و بالاخره ساير اسماء الحسنى را مورد بحث و جدال قرار مى دادند به اضافه مسأله نبوت عامه و خاصه و جز آنها.

لكن متدرجاً اين مسائل را به صورت رساله هائى درآوردند. گويند: «واصل ابن عطا و ابى هاشم» رساله هاى متعددى نوشته اند كه از بين رفته است. اكنون بعضى از كتب كلامى را به شرح زير برمى شماريم:درة التنزيل و غرة التأويل، محمد عبدالله اسكافى (240 هـ).

الانتصار و الرد على ابن الراوندى الملحد، ابوالحسين عبدالرحيم الخياط (300 هـ). قاهره، 1344.

تأويل مختلف الحديث فى الرد على اعداء اهل الحديث. ابن قتيبه (376 هـ). قاهره 1344 هـ.

الابانه فى اصول الديانه، ابى الحسن الاشعرى (330 هـ). حيدر آباد...

احتجاج طبرسى (متوفى 620). تهران 1302.

اربعين فى اصول الدين. ابوحامد غزالى، قاهره...

ارشاد الطالبين فاضل مقداد، بمبئى 1303 هـ.

احتجاج، سعد بن ابراهيم اشعرى، (متوفى 301).

احتجاج، خطيب بغدادى (متوفى 463 هـ).

مقالات الاسلاميين، ابوالحسن اشعرى، استانه 1349 هـ).

رساله فى استحسان الخوض فى الكلام، ابوالحسن اشعرى حيدرآباد 1323 هـ.

/ 2570