«مسجد كوفه» - معارف و معاریف نسخه متنی

كُوفة

شهر معروف كه به قبّة الاسلام و خدّ العذراء لقب يافته و دار الهجرة مسلمانان بوده و در سرزمين بابل از سواد عراق واقع است، اين شهر را سعد وقّاص پس از فتح قادسيه و مدائن به دستور عمر بن خطّاب در سال 17 هجرت تجديد بنا كرد و آن را بدين جهت كه زمينى ريگستانى داشت و يا بدين سبب كه محل تجمع مردم گرديد (از تكوّف الرمل) كوفه ناميد.

بعضى گفته اند: اين شهر بعد از بصره و در سال 19 بنا گرديده است.

سعد دستور داد خانه ها را از نى بسازند و خيابانها را چهل ذراع و كوچه ها را هفت ذراع كنند و جاى هر خانه را شصت ذراع مقرر كرد و پس از چندى كه آتش سوزى در آنجا اتفاق افتاد با كسب دستور از خليفه اجازه داد خانه ها را از خشت خام بسازند به شرط اينكه هر خانه از سه اتاق بسيار ساده تجاوز نكند به اين دليل كه اگر مسلمانان به سكونت در خانه هاى مجلل عادت كنند به طغيان گرايند و خداوند نصرتش را از آنها بازدارد.

بناى اصلى اين شهر دقيقا معلوم نيست از چه زمانى بوده آنچه مسلم است قدمت تاريخى دارد و بلاذرى گفته:اين شهر در زمان ساسانيان سورستان بوده. مسجد بزرگ كوفه كه مقام انبيا در آن مى باشد و روايات متواتره كه كشتى نوح در اينجا ساخته شده و به حسب ظاهر مقر زندگى اين پيغمبر در اين شهر بوده بر قدمت آن دلالت دارد.

روايات در مدح اين شهر از حضرات معصومين بسيار نقل شده است. از جمله از حضرت رسول (ص) آمده كه «ان الله تبارك و تعالى اختار من البلدان اربعة فقال عز و جل: (و التين و الزيتون و طور سينين و هذا البلد الامين)، فالتين المدينة و الزيتون بيت المقدس و طور سينين الكوفة و هذا البلد الامين مكة» و از امام صادق (ع) رسيده: «نفقة درهم بالكوفة تحسب بمأة درهم فيما سواها و ركعتان فيها تحسب بمأة ركعة». نيز از آن حضرت است كه مكه حرم خدا و مدينه حرم محمد (ص) و كوفه حرم على بن ابى طالب است...

عبدالله بن وليد گويد: در عهد خلافت مروان حمار به اتفاق جمعى از اهل كوفه به خدمت امام صادق (ع) رفتيم حضرت فرمود: از كجا مى آئيد؟ گفتيم: از كوفه. فرمود: ما در هيچ شهرى به اندازه كوفه دوست نداريم خداوند شما را به امرى هدايت نمود كه نادانها بدان آگاه نبودند از اين جهت شما ما را دوست داشتيد و ديگران به ما عداوت ورزيدند، شما از ما پيروى كرديد و ديگران با ما مخالفت نمودند و شما ما را تصديق نموديد و ديگران تكذيبمان كردند، اميدوارم خداوند شما را به زندگى ما زنده دارد و به مرگ ما بميراند. در حديث ديگر از آن حضرت آمده كه فرمود: ولايت ما بر آسمانها و زمين و جبال و بلاد عرضه گرديد و مانند كوفه آن را نپذيرفتند.

از امام مجتبى (ع) روايت شده كه جاى پائى در كوفه نزد من بهتر است از خانه اى در مدينه. از امام صادق (ع) نقل شده: هر كه در كوفه خانه اى دارد آن را نگه دارد. در حديث ديگر آن حضرت است كه: چون قائم ما ظهور كند مسجدى در پشت كوفه براى او بنا شود كه هزار در داشته باشد و خانه هاى كوفه به نهر كربلا متصل گردد. در حديث اميرالمؤمنين (ع) آمده كه فرمود: اى كوفه گوئيا ترا مى بينم كه بسان پوست عكاظى امتداد يابى و گسترده شوى، جمع بسيارى جهت سكونت در تو گرد آيند و حوادثى در تو پديد آيد ومن مى دانم كه هيچ ستمگر قصد سوئى به تو نكند جز اينكه خداوند او را به گرفتارى اى سخت دچار سازد و به تير قاتلى او را از پاى در آورد. (بحار: 100 و 60) نيز از اميرالمؤمنين (ع) رسيده كه روز قيامت از مردم پشت كوفه ـ كه مراد نجف اشرف است ـ در روز قيامت هفتاد هزار محشور گردند كه چهره هاى آنها چون ماه درخشان باشد.

و فرمود: اين ـ كوفه ـ شهر ما و كوى ما و جايگاه پيروان ما است.

از امام باقر (ع) رسيده كه در دعاى خود مى گفت: «اللهم ارم من رماها و عاد من عاداها». و از آن حضرت روايت است كه فرمود: «تربة تحبّنا و نحبّها». (شرح نهج ابن ابى الحديد:3/198)

«مسجد كوفه»

در حديث آمده كه اميرالمؤمنين (ع) به درب مسجد كوفه مى ايستاد و تيرى از كمان خود رها مى ساخت كه به