فيض كاشانى
ملا محسن. محمد بن مرتضى بن شاه محمود ملقب به محسن از بزرگترين علماى اماميه قرن يازدهم هجرى معاصر شاه عباس ثانى است كه در فقه و حديث و تفسير وفلسفه صاحب نظر و تأليفات گرانبهايى مى باشد. وى از پيشروان روش جمع بين اصول شريعت و طريقت و حكمت بود. در مقدمه محجة البيضاء آمده است كه ملامحسن فيض در چهار ميدان گوى سبقت از همگنان ربوده است. وى با بسط مبانى فلسفى و تطبيق آن با مبانى شرعى از ساير دانشمندان ممتاز گرديده است. و در كثرت و تنوع تأليف سرآمد دانشمندان بشمار مى رود. در كتاب زهرالربيع آمده: استاد محقق ملامحمد فيض كاشانى صاحب وافى و غيره و مؤلف نزديك به دويست كتاب و رساله در قم پرورش يافت و چون شنيد كه سيد ماجد بحرانى به شيراز رحل اقامت افكنده به آن شهر عزيمت كرد و علوم عقلى را از استاد بزرگ آخوند ملاصدرالدين شيرازى فرا گرفت و به دامادى او مفتخر گرديد ملامحسن خود سه فهرست براى معرفى تأليفات خود نگاشته و به طوريكه از آن فهرستها بدست مى آيد وى بيش از هشتاد تأليف از خود بجا گذاشته كه اغلب آنها مكرر به چاپ رسيده است. از تأليفات اوست:.1 ـ كتاب الوافى .2 ـ تفسير الصافى .3 ـ تفسير الاصفى .4 ـ علم اليقين .5 ـ عين اليقين .6 ـ الافق المبين .7 ـالامالى .8 ـ تشريح العالم .9 ـ الجبر و الاختيار .10 ـ جلاء العيون .11 ـ حاشيه اى بر رواشح سماويه ميرداماد .12 ـ فهرست مصنفات خود كه اسامى تمامى آنها و موضوع و شماره ابيات و تاريخ تأليف و بعض مزاياى ديگر هر يك را مشروحاً حاوى است .13 ـ المحجة البيضاء فى احياء الاحياء .14 ـ مشواق در تعبير و تفسير اصطلاحات شعراء و عرفاء .15 ـ معتصم الشيعه در فقه .16 ـ مفاتيح الشرايع در فقه.