«فرق غلاة» - معارف و معاریف نسخه متنی

كرم نامى كه احتمالا بآيين مسيحيت درآمده است، در كتاب خود كه بزبان انگليسى است ودر مجموعه «دنياى اسلام» بنام على اللهيان است در صفحات 73 ـ 78 از وجود بعضى شباهتها استفاده ميكند ومذهب فرقه على اللهى را متأثر از مسيحيت ميداند. موارد مشابهت در مورد سه روز روزه وسرودهاى مذهبى وتعدد زوجات وجز آنهاست، ولى بنظر بعضى از محققان اين قول درست نيست.

«فرق غلاة»

غاليان درباره على بن ابى طالب وساير ائمه واشخاص ديگر وكسانى كه درباره خود غلو كرده اند مشتمل بر اصناف وفرق بسيارى هستند كه در اينجا بترتيب حروف تهجى مشهوران آنها را ذكر ميكنيم:آل مشعشع، ابحيه، احمديه، اخيه، ازدريه، اسحاقيه، اسحاقيه حارثيه، اسماعيليه، امريه، اهل حق، بابكيه (= اباحيه)، باطنيه (= اسماعيليه)، بدعيه، بركوكيه، بزيغيه، بشيريه، بكتاشى، بومسيلميه.

بلاليه، بيانيه، تعليميه (= اسماعيليه وباطنيه)، تميميه، تناسخيه، جناحيه، جواربيه، حابطيه (يا حاوطيه)، حارثيه (= اسحاقيه)، حدثيه، حربيه، حروفيه، حلاجيه، حلمانيه، حلوليه، حماريه، خابطيه (يا حابطيه)، خرميه (= ابحيه)، خطابيه، خطابيه مطلقه، خلاليه، ذماميه، ذميه، راونديه، رجعيه، رزاميه، زراريه (= تميميه)، سبائيه، سبعيه ( = اسماعيليه وباطنيه وتعليميه)، سپيد جامگان، سرخ جامگان، سلمانيه، سمنيه، شريعيه، شريكيه، شلمغانيه، عزاقريه (= شلمغانيه)، علويه، عليائيه (يا علياويه)، على اللهيان، عميريه، عينيه، غماميه، قاديانيه، قرامطه (= اسماعيليه وباطنيه وتعليميه وسبعيه) كاكائيه (= اخيه)، كامليه، كربيه، كسفيه، كيسانيه، مازياريه (= اباحيه)، مانويه، مباركيه، بيضيه (= سپيدجامگان)، متنبئين، محمديه (از عليائيه)، محمديه (از مغيريه)، محمره (= سرخ جامگان)، مختاريه، مخطئه، مخمسه، مزدكيه، مسيلميه، مشبهه، مشعشعيه (= آل مشعشع)، معمريه، مغيريه، مفضليه، مفوضه، مقنعيه (= سپيد جامگان ومبيضه)، ملاحده (= اسماعيليه وباطنيه وتعليميه وسبعيه وقرامطه)، منصوريه (= كسفيه)، موسويه، ميمونيه، ميميه، ناووسيه، نصيريه، نميريه، هاشميه، هشاميه، يزيديه ويعقوبيه. (از رساله دكترى آقاى دكتر گلشن بنام «غلو وغلاة» باختصار).

«روايات مربوطه»

اميرالمؤمنين (ع) فرمود: «هلك فىّ رجلان: محبّ غالّ ومبغض قالّ» دو كس در امر من تباه شدند: دوست زياده رو ودشمن معاند. (نهج حكمت 113). در سخن ديگر فرمود: درباره ما از حد بندگى تجاوز منمائيد وهر چه ميگوئيد بگوئيد واز گزافه گوئى بپرهيزيد چنانكه نصارى كردند، ومن از گزافه گو بيزارم.

هشام بن حكم گويد: از امام صادق (ع) شنيدم ميفرمود: مغيرة بن شعبه تعمد داشت كه به پدرم دروغ ببندد چه ياران او با اصحاب پدرم در تماس بودند وآنان كتب حديث را از ياران آن حضرت ميگرفتند وبمغيره ميدادند واو كفر وزندقه را در آن كتب ميآميخت وبه پدرم نسبت ميداد سپس بياران خويش ميگفت آنها را در ميان شيعه نشر دهند، وهر حديث مشتمل بر غلوكه در احاديث پدرم ديده شود از آن احاديث است.

دانشمندى در مجلس مأمون از حضرت رضا (ع) پرسيد بچه نشانى مدعى امامت را ميتوان تصديق نمود؟ فرمود: به نص ودليل (از جانب خدا وپيغمبر). وى گفت: نشانه هائى كه در وجود امام ميباشد چيست؟ فرمود: علم او واجابت دعايش. گفت: بچه راهى از آينده خبر ميدهيد؟ فرمود: اين عهدنامه اى است كه از جانب پيغمبر (ص) بما رسيده. عرض كرد: چگونه از دلهاى مردم خبر ميدهيد؟ فرمود: مگر نشنيده اى كه پيغمبر (ص) فرموده:«اتقوا فراسة المؤمن فانه ينظر بنور الله»؟ هر مؤمن بحسب ايمان وبصيرت وعلمش فراست دارد وخداوند آن را بحد كمال بما عطا فرموده است ... وخداوند عزوجل ما را به روحى مقدس وپاك يارى داده كه آن روح فرشته نباشد وبا هيچيك از گذشتگان نبوده جز حضرت ختمى مرتبت وما ائمه، وآن رابطى است ميان ما وخدا. مأمون گفت: كسانى درباره شما غلو وزياده روى ميكنند!! حضرت فرمود: پدرانم از حضرت رسول (ص)نقل كرده اند كه فرمود: مرا بيش از مقام ومنزلتم بالا مبريد كه خداوند پيش از آنكه مرا مقام نبوت دهد بنده خويش كرده.

وعلى (ع) ميفرمود: دو گروه در باره من تباه گشتند بى آنكه من در اين باره تقصيرى داشته باشم: دوستى كه در حق من زياده روى كند ودشمنى كه حقيقت مرا ناديده گيرد.