«ادله مخالف» - معارف و معاریف نسخه متنی

2 ـ در مورد بسيارى كه مستقيماً مسأله پوشش يا مسأله جواز و عدم جواز نظر مطرح است ملاحظه مى شود كه سؤال و جوابهائى كه ميان افراد و پيشوايان دين رد و بدل شده فقط مسأله «مو» مطرح است و مسأله «رو» به هيچ وجه مطرح نيست.

يعنى، وجه و كفين مفروغ عنه و مسلم فرض شده است.

3 ـ رواياتى كه مستقيما حكم وجه و كفين را چه از نظر پوشيدن و چه از جنبه نگاه كردن بيان مى كند. ولى البته عدم لزوم پوشيدن وجه و كفين دليل بر جواز نظر نيست، اما جواز نظر دليل بر عدم لزوم پوشيدن وجه و كفين هست. در اين مورد روايتى هست از مسعدة بن زرارة كه از حضرت صادق (ع) نقل مى كند كه وقتى از حضرت درباره زينتى كه زن مى تواند آشكار كند سؤال شد فرمود چهره و دو كف. خبر ديگر: مفضل بن عمر سؤال كرد از امام صادق درباره زنى كه در سفر بميرد و مرد محرم يا زنى كه او را غسل دهد همراه او نباشد. فرمود:مواضع تيمم او را غسل دهند ولى نبايد بدن او را لمس كنند و نبايد زيبائيهاى او را كه خدا پوشيدن آن را واجب فرموده است، آشكار كرد. پرسيدم چگونه عمل كنيم فرمود اول باطن كف دست او را بايد شست سپس چهره و بعد پشت دستهايش را. خبر ديگر از على بن جعفر فرزند امام ششم است كه از برادرش حضرت موسى بن جعفر (ع) مى پرسد براى مرد چه مقدار جايز است به زنى كه محرمش نيست نگاه كند، حضرت در جواب فرمود: چهره و كف و جاى دستبند.

4 ـ رواياتى كه در باب احرام، پوشانيدن چهره را بر زن حرام مى كند.

«ادله مخالف»

1 ـ سيره مسلمين: درست است كه ظاهر آيات و روايات اين است كه پوشش وجه و كفين لازم نيست ولى نميتوان منكر شد كه سيره متدينين بر خلاف اين است. و سيره چيزى نيست كه به سهولت بتوان از آن چشم پوشيد. و در بسيارى از موارد فقها در اثبات احكام به سيره تمسك مى جويند.

2 ـ ملاك: دليل ديگرى كه بر لزوم پوشانيدن چهره و دو دست اقامه شده اين است كه «ملاك» يعنى آن فلسفه اى كه ايجاب مى كند ساير قسمت هاى بدن پوشيده باشد، ايجاب مى كند كه چهره و دست نيز پوشيده باشد.

3 ـ روايت: دليل سوم از ادله كسانى كه پوشش وجه و كفين را لازم شمرده اند روايتى است كه در كتب حديث نقل شده و شهيد ثانى در مسالك به آن استدلال و سپس نقد كرده است. مضمون روايت اين است: در حجة الوداع زنى براى پرسيدن مساله اى خدمت رسول اكرم (ص) آمد. فضل بن عباس پشت سر رسول خدا سوار بود، نگاههايى بين آن و فضل رد و بدل شد، رسول اكرم متوجه شد كه آن دو به هم خيره شده اند و زن جوان به جاى اينكه توجهش به جواب مساله باشد همه توجهش به فضل است كه جوانى نورس و زيبا بود. رسول اكرم (ص) با دست خود صورت فضل را چرخانيد و فرمود: زنى جوان و مردى جوان مى ترسم شيطان در ميان ايشان باشد.

4 ـ خواستگارى: يكى ديگر از ادله كسانى كه پوشش چهره را لازم دانسته اند اين است كه در مورد كسى كه قصد ازدواج دارد اجازه داده شده است كه به چهره زنى كه مورد نظر اوست نگاه كند. مفهوم اين حكم اين است كه براى كسى كه قصد ازدواج ندارد، نظر كردن جايز نيست.

5 ـ آيه «جلباب» ـ دليل ديگر كه مى توان به آن تمسك جست آيه جلباب است كه مى فرمايد (يا ايها النبى قل لازواجك و بناتك و نساء المؤمنين يدنين عليهن من جلابيبهنّ ...) اى پيامبر به همسرانت و دخترانت و همسران مؤمنين بگو كه جلبابهاى (روسرى ها) خويش را به خود نزديك سازند...

«نتيجه نقد و بررسى ادله موافق و مخالف»

وجوب پوشانيدن وجه و كفين اين است كه اسلام در باب حجاب به اهميت و ارزش فوق العاده پاكى و لزوم قانونى بودن روابط جنسى زن و مرد چه به صورت نظر و چه به صورت لمس و چه به صورت شنيدن و چه به صورت همخوابگى توجه كامل دارد و به هيچ وجه راضى نميشود با هيچ نام و عنوانى خدشه اى بر آن وارد شود. مطلب ديگر اينكه: اسلام با همه توجهى كه به خطر شكسته شدن حصار عفاف دارد ـ همان طور كه روش اين آيين پاك خدائى است كه يك آئين معتدل و متعادل است و از هر افراط و تفريطى بدور است و امتش را امت «وسط» مى خواند ـ از جنبه هاى ديگر غافل نميشود. زنان را تا حدودى كه منجر به فساد نشود از شركت در اجتماع نهى