« ذ » - معارف و معاریف نسخه متنی

« ذ »

ذ

حرف نهم از حروف هجاء عرب و يازدهم از الفباى فارسى . و در حساب جمل آن را به هفتصد دارند . و نام آن ذال است و گاه جهت دقّت ضبط ، ذال معجمه گويند . از حروف روادف و شمسيّه و مصمّته است.

ذا

از اسماء اشاره است براى مفرد مذكر قريب . تثنيه آن ذان و ذين و جمع آن از غير صيغه، اُولاء باشد.

ذا

صاحب. از اسماء ستّه است كه اعرابشان به حروف است: نصباً به الف و رفعاً به واو و جرّاً به ياء.

ذا

موصول بمعنى الّذى ; چون: «من ذا رأيت و ماذا رأيت».

ذائب

اسم فاعل است از ذوب: گدازان، گدازنده.

ذائع

اسم فاعل است از ذيع و ذيوع: شايع ، منتشر، پراكنده.

ذائِقة

مؤنث ذائق و اسم فاعل از ذوق: چشنده. (كلّ نفس ذائقة الموت) : هر كس چشنده مرگ است . (آل عمران: 185)

ذابّ

اسم فاعل از «ذَبَّ» : مدافع، دافع، دفاع كننده.

- اميرالمؤمنين (ع) ـ در تظلّم از قريش ـ : «... فنظرت فاذا ليس لى رافد و لا ذابّ و لا مساعد» . (نهج : خطبه 117)

ذابِح

سر برنده.

ذابِل

پژمرده. ج : ذُبُل و ذُبَّل.