آياتى از قرآن درباره پيامبران - معارف و معاریف نسخه متنی

پيغام

پيام. سفاره. از زبان كسى چيزى گفتن. رسالت. به «پيام» رجوع شود.

پَيغَمبَر

پيغامبر . پيك . قاصد . نبىّ . رسول . انسانى كه بى واسطه انسان ديگرى ، از طرف خداوند خبر دهد ; خواه داراى شريعت مستقل باشد مانند پيغمبر اسلام (محمد«ص») يا نه مانند يحيى (ع).

شمار پيامبران (به موجب مضامين احاديث) صد و بيست و چهار هزار، كه سيصد و سيزده نفر آنها مرسل و باقى غير مرسل بوده، اولين آنها حضرت آدم (ع) و آخرينشان پيامبر خاتم (محمد بن عبدالله «ص») بوده است .

فرق بين مرسل و غير مرسل، به قولى آن است كه رسول ، پيامبرى است كه داراى شريعت نوين باشد، خواه مؤسس و بنيان گذار، مانند حضرت آدم، و يا مجدّد و ناسخ شريعت پيش از خود، مانند پيامبرانى كه به «اولو العزم» شهرت دارند. و غير مرسل آنكه تابع و مبلغ شريعت پيامبر پيش از خود باشد، مانند حضرت يحيى (ع).

قول دوم آنكه مرسل ، آن است كه صدا را مى شنود و فرشته وحى را مى بيند، و گاه در عالم خواب و گاه در بيدارى وحى به او مى رسد، و غير مرسل ، آنكه تنها در خواب به وحى دست مى يابد و صدا را مى شنود ولى فرشته وحى را نمى بيند. و ديگر اين كه رسول مى تواند از جنس ملائكه باشد بخلاف نبى غير رسول، كه از جنس ملك نتواند بود.

از ابوذر روايت شده كه گفت از رسول اكرم (ص) پرسيدم پيامبران چند تن بودند؟ فرمود: «صد و بيست و چهار هزار، جمعى بسيار». گفتم: نخستين پيغمبر كه بود؟ فرمود: «آدم». گفتم: او پيغمبر مرسل بود؟ فرمود:«آرى، خداوند او را به دست (قدرت) خويش آفريد و از روح انتخابى خود ، در او بدميد». سپس فرمود: «اى اباذر! چهار نفر از پيامبران سريانى بودند: آدم و شيث و اخنوخ كه ادريس باشد و او اولين كسى بود كه خط نوشت، و نوح. و چهار نفر آنها از عرب بودند: هود و صالح و شعيب و پيغمبر تو ، محمد. و اولين پيغمبر بنى اسرائيل (كه بدين شهرت موسوم گشت) موسى بود و آخرين آنها عيسى و ششصد پيغمبر ديگر». گفتم: يا رسول الله ! خداوند چند كتاب نازل نمود؟ فرمود: «صد و چهار كتاب: خداوند بر شيث پنجاه صحيفه نازل نمود و بر ادريس سى صحيفه و بر ابراهيم بيست صحيفه، و تورات و انجيل و زبور و فرقان (قرآن)...» . (بحار: 11/32) پيامبران به چهار طبقه منقسم مى گردند: برخى در جان خود به وى الهام مى شده و تكاليف خويش را بدين كيفيت دريافت مى نموده و او تنها پيامبر خود بوده است ; قسمى ديگر در عالم خواب مى ديده و صدا را مى شنيده ولى در بيدارى ملك وحى را نمى ديده و احكامى كه به وى مى رسيده به خود او اختصاص داشته و بر كسى مبعوث نبوده و شخص ديگرى بر او امامت مى كرده است، چنان كه ابراهيم (ع) بر لوط (ع) امامت مى نمود;

قسم سوم پيامبرانى كه در عالم خواب مى ديده و مى شنيده و فرشته وحى را مشاهده مى نموده و بر جمعى از مردمان، اندك يا بسيار مبعوث بوده است، مانند حضرت يونس (ع)، چنان كه در قرآن كريم آمده است: (و ارسلناه الى مائة الف او يزيدون) ; قسم چهارم آنان كه در حالت خواب مى ديده و صدا را مى شنيده و در بيدارى فرشته وحى را مى ديده و صدا را مى شنيده است و او داراى مقام امامت بوده، مانند پيامبران اولو العزم، چنان كه حضرت ابراهيم (ع) دورانى پيامبر بوده ولى حايز مقام امامت نبوده تا آن كه خداوند فرمود: (انى جاعلك للناس اماما، قال و من ذريتى؟ قال: لا ينال عهدى الظالمين...). (مجمع البحرين)

آياتى از قرآن درباره پيامبران

(قل لو كان فى الارض ملائكة يمشون مطمئنين لنزلنا عليهم من السماء ملكا رسولا); بگو اى محمد در پاسخ كسانى كه مى گويند چرا پيغمبر از جنس ملك نباشد اگر فرشتگان را در زمين مسكن و قرارگاه مى بود ما هم فرشته را از آسمان ، به رسالت بر آنها مى فرستاديم . (اسراء:95) (و ما ارسلنا من رسول الا بلسان قومه ليبيّن لهم); ما هيچ پيامبرى نفرستاديم مگر به زبان آن قوم تا معارف و احكام را بر آنها بيان كند . (ابراهيم:4) (كان الناس امة واحدة فبعث الله...); مردم ـ روزگارى ـ يك گروه بودند (از امام باقر (ع) آمده كه مردم پيش از نوح تنها به فطرت عقول خويش زندگى مى كردند نه گمراه بودند و نه به دستور انبيا عمل مى كردند) آنگاه خداوند پيامبران فرستاد تا آنان را از پى طاعت به بهشت مژده و بر اثر عصيان به دوزخ بيم دهند و كتاب دين را با آنها فرستاد تا در مواردى كه با يكديگر اختلاف كنند ميانشان داورى نمايند... . (بقره:213)