جِ تاجر; بازرگانان; سوداگران.اميرالمؤمنين (ع) ـ در نامه خود به مالك اشتر ـ : «ثم استوص بالتجار و ذوى الصناعات و اوص بهم خيرا:المقيم منهم و المضطرب بماله، و المترفق ببدنه، فانهم مواد المنافع و اسباب المرافق و جُلاّبها من المباعد و المطارح فى برك و بحرك، و سهلك و جبلك، و حيث لا يلتئم الناس لمواضعها، و لا يجترؤون عليها، فانهم سلم لا تُخاف بائقته و صلح لا تُخشى غائلته، و تفقّد امورهم بحضرتك و فى حواشى بلادك...» . (نهج : نامه 53) خداوند عزوجل شش گروه را بر اثر شش صفت عذاب مى كند: عربها را به عصبيت (نژاد گزينى)، دهبانان را بخودخواهى، زمامداران را بظلم و تجاوز، دانشمندان دينى را به رشك و حسد (بر يكديگر)، تجّار را به خيانت و روستائيان را به جهالت. (بحار: 2 / 108) در حديث است: «شر الرجال التجار الخونة». (بحار: 103 / 103)
تجارب
جِ تجربه; آزمونها.اميرالمؤمنين (ع) ـ در وصيت خود به فرزندش حسن (ع) ـ : «و العقل حفظ التجارب، و خير ما جرّبت ما وعظك» (بحار: 1 / 160) . «العاقل من وعظته التجارب» (بحار: 1 / 160). «لولا التجارب عميت المذاهب، و فى التجارب علم مستأنف» . (بحار: 71 / 341) حسين بن على(ع): «طول التجارب زيادة فى العقل» . (بحار: 78 / 127)
تجارت
سوداگرى و بازرگانى.قرآن كريم: (يا ايها الذين آمنوا لا تأكلوا اموالكم بينكم بالباطل الاّ ان تكون تجارة عن تراض منكم) اى مسلمانان! مال يكديگر را بناحق مخوريد جز اين كه (سود به دست آمده) بوسيله تجارتى باشد كه از روى رضايت صورت گرفته باشد. (نساء:29) (... يسبّح له فيها بالغدوّ و الآصال رجال لا تلهيهم تجارة و لا بيع عن ذكر الله...) در آن خانه ها (مساجد) مردانى هر صبح و شام خداى را تسبيح كنند كه هيچ تجارت و معامله، آنها را از ياد خدا و بپا داشتن نماز و... غافل نسازد و سرگرم نكند. (نور:36 ـ 37)
رواياتى در تجارت
از پيغمبر (ص) روايت است كه فرمود: بركت را ده جزء است كه نه جزء آن در تجارت و يك دهم آن در دامدارى است. (بحار: 103 / 4) امير المؤمنين (ع) فرمود: تجارت كنيد، خدا شما را بركت دهد كه از پيغمبر (ص) شنيدم مى فرمود: روزى را ده بخش است كه نه بخش آن در تجارت است و يك بخش ديگر در ساير چيزها. (بحار: 103 / 13) و فرمود: به تجارت بپردازيد كه تجارت شما را خودكفا مى سازد و خداوند، تاجر امين را دوست دارد. (بحار:10 / 89) محمد بن عذافر، از پدرش نقل مى كند كه امام صادق (ع) هزار و هفتصد دينار به من سپرد كه با آن تجارت كنم، و فرمود: من اين كار را نه بخاطر سود مى كنم ـ هر چند سود يك امر مطلوبى است ـ بلكه دوست دارم خداوند مرا در معرض كسب درآمد ببيند.وى گفت: من به آن پول تجارت نمودم و صد دينار سود به دست آوردم; چون به حضرت عرض كردم ايشان بسيار مسرور شدند و فرمود: اين (صد دينار) را به سرمايه ام بيفزاى ... (بحار: 47 / 56) روزى امام صادق (ع) از حال يكى از دوستان تاجر خود سؤال كرد، عرض كردند: او همچنان مردى صالح و شايسته است ولى از تجارت دست كشيده است. حضرت سه بار فرمود: اين كار شيطانيست مگر او نمى داند كه پيغمبر (ص) بار كاروانى را كه از شام آمده بود همه را يكجا خريد و آن قدر سود برد كه بدهى خود را پرداخت و در ميان