رباينده مال ديگران ، آن كه مال ديگران را به نهانى برگيرد وببرد . به عربى: سارق ، حَرامِىّ .قرآن كريم: (والسارق والسارقة ...) دست مرد دزد و زن دزد را به كيفر عملشان ببريد اين عقوبتى است كه خدا بر آنان مقرر داشته است ...(مائده:38) . (ايتها العير انكم لسارقون) اى كاروانيان شما دزديد . (يوسف:70) اين آيه در باره برادران يوسف مى باشد ، موقعى كه كالاى آذوقه را از نزد برادر برگرفتند وهنگام حركت كاروان ، يوسف آنها را به دزدى متهم ساخت . از امام صادق (ع) در اين باره سؤال شد ، فرمود: «نه آنها چيزى دزديده بودند ونه يوسف دروغ گفت ، بلكه وى توريه كرد ، يعنى يوسف را از پدر بربوديد» . (مجمع البحرين) رسول خدا (ص): «پيوسته آن كس كه مالش به سرقت رفته بى گناهان را متهم مى سازد تا جائى كه جرمش سنگين تر از دزد باشد» . (بحار:77/141) در حديث آمده كه: «دزد هنگامى كه دزدى مى كند مؤمن نيست ، و زانى هنگامى كه مرتكب زنا مى گردد مؤمن نمى باشد ، مستحقين حد شرعى ، نه مؤمنند ونه كافر ، بلكه صرفا مسلمانند» . (بحار:10/228) هيثم بن واقد گويد: به امام صادق (ع) عرض كردم: «مردى در نزد ما (منطقه جزيره) مى باشد كه مردمان جهت پيدا كردن دزد ومانند او به وى مراجعه مى كنند . آيا ما نيز مى توانيم در اين امور به وى مراجعه كنيم» ؟ فرمود: «پيغمبر اكرم فرموده: هر كه به نزد جادوگر يا پيشگو يا دروغگوئى رود وگفته او را بپذيرد چنين كسى به كتاب خدا كفر ورزيده است» . (بحار:2/308) از اميرالمؤمنين (ع) آمده كه جهت ايمنى از شر دزد هنگام رفتن به بستر اين آيه خوانده شود: (قل ادعوا الله او ادعوا الرحمن ايّا ما تدعوا فله الاسماء الحسنى) تا (وكبّره تكبيرا) . (بحار:40/183) احكام شرعى دزد به «سارق» رجوع شود .
دزدى
بردن مال كسى به پنهانى . عربى آن سرقت است . امام صادق (ع) فرمود: «كسى كه به زنا ودزدى وميگسارى ادامه دهد به منزله بت پرست مى باشد» .نبى اكرم (ص) فرمود: «خانه اى كه در آن خيانت ودزدى وميگسارى شود ويران گردد وبه بركت آباد نشود» (بحار:79/187 و 75/170) . «دزدى از گناهان كبيره است» . (بحار:10/357)
حدّ شرعى دزدى
(والسارق والسارقة فاقطعوا ايديهما جزاء بما كسبا نكالا من الله ...) دست مرد دزد و زن دزد را ببريد ، اين عقوبتى است كه خدا بر آنان مقرر داشته وخدا (بر هر كار) توانا و(به مصالح خلق) آگاه است . (مائده:38) از امام صادق (ع) سؤال شد: «در چه مبلغى دست دزد را بايد بريد» ؟ فرمود: «در ربع دينار (شرعى كه هر دينار آن سه ربع مثقال معمولى است)» .از امام باقر (ع) يا امام صادق (ع) سؤال شد: «اگر دزد پيش از اين كه دستگير شود توبه كند وبه درستكارى بازگردد چه حكمى دارد» ؟ فرمود: «اگر آنچنان درست شود كه روش صحيح از او مشاهده شود حد بر او جارى نگردد» .امام صادق (ع) فرمود: «اگر صاحب مال، از دزد گذشت كند ـ پس از اينكه او را به نزد حاكم برده باشند ـ چنين گذشتى بى فايده است وحاكم بايد دستش را ببرد (مگر اينكه گذشت پيش از حضورش به نزد حاكم باشد)» .ودر روايت سابق امام شرط بريدن دست را بودن مال در جاى محفوظ ومضبوط مقرر فرموده.امام صادق (ع) فرمود: «دست دزد را از بيخ انگشتان ـ جز انگشت ابهام ـ بايد بريد».و از اميرالمؤمنين (ع) آمده كه: «دربار اول دزدى دست راست ودربار دوم پاى چپ جز پاشنه را بايد قطع نمود