معارف و معاریف نسخه متنی

معاهده و قراردادى شد . توضيح آنكه مرزهاى امپراطورى ازبك در دوره عبدالله دوم توسعه يافت . از طرف

مشرق فرغانه ، كاشغروختن و در جنوب بلخ طخارستان و بدخشان از ولايات سرحدى او شدند و در طرف مغرب

استرآباد را به طور غافلگير تصرف نمودند و در زمان شاه عباس بر هرات نيز دست يافتند و شهر مقدس مشهد

نيز بعداً به محاصره آنها درآمد و سكنه شهر را قتل و غارت نمودند و شهرهاى ديگر خراسان را نيز تصرف

كردند و تا سال 1006 هـ در تصرف آنها بود .

جنگ عليه عثمانيها :شاه در سال 1011 هـ كه 15 سال از سلطنت وى مى گذشت به واسطه ارتباطات نظامى كه با اروپائيان برقرار كرد

خود را نيرومند يافت و تصميم گرفت قرارداد صلح را با عثمانيها بر هم زده و ايالات ايران را كه به

وسيله تركها اشغال شده بود پس بگيرد . وى پس از مغلوب كردن ارتش ترك شهر تبريز را محاصره نمود و در 21

اكتبر 1603 م شهر تسليم شد و پس از 18 سال اين قسمت دوباره به شاهنشاهى ايران بازگشت. شاه عباس سپس به طرف

ايروان حركت كرد و آنجا را پس از شش ماه محاصره به تصرف درآورد و شيروان و قارص را نيز تصرف كرد . در

همين اوان سلطان محمد سوم درگذشت و پسرش با سپاه عظيمى براى جنگ با ايران مهيا شد و با ارتش ايران در

حوالى درياچه اروميه مواجه شدند . ارتش ترك 100 هزار و ارتش ايران 62 هزار بود لكن چون در ارتش ايران نظم

و انضباط خاصى برقرار بود. بالاخره فتح با ايران شد و نه تنها آذربايجان و كردستان را گرفتند بلكه

بغداد و موصل نيز به ايران ملحق شد و نجف و كربلا را نيز تصرف كردند . در سال 1616 م مجدداً يك ارتش ترك

كه بسيارى از دستجات ديگر بدان پيوسته بودند از حلب حركت نموده و شهر ايروان و ديگر شهرها را محاصره

كردند در اين جنگ نيز تركها شكست خوردند .

دو سال بعد مجدداً تركها به تبريز حمله كردند و در اين جنگ پيشرفتى نصيب هيچ يك نشده و منجر به معاهده

ديگرى گرديد . (رجوع شود به قرارداد و معاهدات وى)

در سال 1623 م مجدداً يك سپاه ترك با چهار توپخانه بغداد را محاصره كرد كه مدت شش ماه اين محاصره ادامه

داشت و پس از جنگهاى شديدى كه ميان سپاهيان ايران و ترك روى داد تركان عقب نشينى كردند .

معاهدات :مذاكرات براى عقد متاركه قبلا به وسيله خدابنده به عمل آمده بود ولى چون تقاضاى تركان استرداد

شهرستان قراباغ بود و رد شد مجدداً مخاصمات آغاز و در 995 هـ در نزديكى بغداد جنگى بين دو دولت به وقوع

پيوست و فرهادپاشا ارتش ايران را شكست داد و به دنباله اين فتح شهر تبريز و ولايات غربى ايران يعنى

عراق عجم ، خوزستان شكى ، شماخى ، تفليس با قسمتى از لرستان به آنها واگذار شد و مقرر شد كه حكومت

ايران لعن خلفاى ثلث را ممنوع دارد ، و حيدر ميرزا به عنوان گروگان در اختيار تركان باشد . اين پيمان

در سال 998 هـ بسته شد .

قرارداد دوم عثمانى :چون در سال 1612 م پيمان صلحى ميان ايران و عثمانى بسته شد كه به موجب آن دولت عثمانى قبول نمود كه

مرزهاى ايران را همانطور كه در زمان سلطان سليم بود بشناسد . مطابق اين پيمان باب عالى از تمام

ادعاهاى خود نسبت به فتوحات مراد و محمد سوم دست برداشته و شاه عباس نيز در مقابل قبول نمود كه

ساليانه دويست عدل ابريشم به سلطان بدهد و لكن شاه به اين معاهده وفادار نماند و ابريشم را تحويل

نداد.

در حمله مجدد تركها كه در سال 1027 واقع شد معاهده اى با همان شرائط معاهده 1612 م بسته شد فقط با اين فرق

كه شاه عباس قبول كرد به جاى دويست عدل ابريشم يكصد عدل بدهد .

مبادله سفرا :شاه عباس به منظور سركوب كردن تركها و دفع ازبكان ناچار با خارجيان روابط حسنه برقرار كرد روابط

اقتصادى و تجارى را با خارجيان تشويق كرد و با مسيحيان خوش رفتارى و حتى در اعياد مذهبى و ملى آنها

شركت مى جست اجتماعات آنان را به رسميت شناخت در بناى كليسا در جلفاى اصفهان به آنها كمك كرد و

بالاخره آنچه ممكن بود در حق عيسويان عطوفت و مهربانى كرد و اين كار در آن زمان جلب توجه اروپائيان

را نمود و باب اتحاد و هم بستگى را گشودند به طورى كه صحبت اتحاد ميان ايران و انگليس بر ضد عثمانيها