معارف و معاریف نسخه متنی

فيروزآبادى

ابواسحاق ابراهيم بن يوسف، از فقها بوده، اوراست: طبقات الفقهاء. وفاتش به سال 476 هـ ق بوده است.

(اعلام زركلى)

فيروز ديلمى

از جمله كسانى است كه به حضور پيامبر اسلام رسيده و از صحابه وى شده است (از فارسنامه ابن بلخى) وى قاتل اسود عنسى است او را سه پسر به نام ضحاك، سعيد و عبدالله بوده از ايشان عبدالله بن فيروز از روات و محدثين معتبر است كنيت وى عبدالرحمان است و او را اشعار عربى نيز هست. ابوضحاك فيروز ديلمى امير و صحابى و از ايرانيان يمن بود. او را به سبب اقامت در حمير، حميرى مى گفتند. وى به حضرت نبى اكرم پيوست و از او روايت حديث كرد و در قتل اسود عنسى وى را يارى نمود. در خلافت عمر نيز از پيوستگان او بود و از جانب معاويه والى صنعا شد و تا هنگام مرگ در آن شهر بود. وفاتش به سال 53 ق برابر 673 م بوده. (اعلام زركلى نقل از الاصابة)

فيروزه

يكى از سنگهاى آذرين گرانبها است. ابن مهزيار گويد: بر امام كاظم (ع) وارد شدم انگشترى بدست آن حضرت ديدم كه نگينش فيروزه بود، من در آن خيره شدم، حضرت فرمود: چرا نگاه مى كنى؟ اين سنگى است كه جبرئيل آن را از بهشت جهت پيغمبر (ص) به هديه آورد و او آن را به على (ع) بخشيد. (بحار: 16/122)

فيروزى

پيروز بودن يا پيروز شدن، فتح، نصرت، نجح، ظفر، فوز، كاميابى، كام، موفقيت.

فيزيك

از يونانى فوسيس به معنى طبيعت، علمى است كه موضوع مطالعه آن خصايص عمومى اجسام و قوانينى است كه موجب تعديل وضع يا حركت آنها مى شود بدون آن كه تغييرى در طبيعت آنها ايجاد گردد، سماع طبيعى، سماء و عالم. (از فرهنگ معين)

فيزيولوژى

علمى كه در باب طرز عمل اعضاى بدن جانوران و رابطه آنها با يكديگر بحث كند. علم وظائف الاعضاء. (فرهنگ معين) امروزه فيزيولوژى را براى تشريح كيفيت زيست گياهان و جانوران هر دو به كار مى برند.

فِيس

تكبر، غرور، افاده.

فى سبيل الله

در راه خدا، يكى از مصارف هشتگانه زكواة كه در آيه 60 سوره توبه آمده. مرحوم طبرسى در تفسير اين آيه مى گويد: مراد از «فى سبيل الله» در اين آيه جهاد است به اتفاق مفسرين، و از نظر فقهاء شيعه همه مصالح عامه مسلمين را شامل است، از قبيل تأسيس مساجد و پلهاى عبور و مانند آن، برخى از مفسران عامه مانند:ابن عمر و عطا و بلخى و جعفر بن مبشر نيز همين قول اختيار كرده اند.

فَيْصَل

حاكم و قاضى. جدا كردن حق از باطل به قضاوت. حكم فيصل: فرمان نافذ، ج، فياصل. (منجد)

فَيْض

روان شدن آب يا هر مايع، فاض السيل: سيل بسيار جارى شد كه دو سوى رودخانه را فرا گرفت، فاضت عينه: اشك بسيار از چشمش سرازير گشت.

اميرالمؤمنين (ع) در خطبه اى در بيان عواقب سوء گناه فراگير مى فرمايد: «... فاذا كان ذلك كان الولد غيظا والمطر قيظا، وتفيض اللآم فيضا، وتغيض الكرام غيضا... وغار الصدق وفاض الكذب...» چون اوضاع اجتماع بدين سان گردد فرزندان به جاى دوستى با پدران راه دشمنى پيش گيرند، ودر فصل باران گرما آيد، وفرومايگان نماى اجتماع را پر كنند و بزرگان در پنهانگاهها فرو روند، ومردم آن زمان گرگ صفت بوند و فرمانروايان شيوه درندگان اتخاذ كنند و عامه مردم جز خوردن و بلعيدن ندانند ومستمندان بسان مردگان