معارف و معاریف نسخه متنی

مسلم بودند ، حاضر مىشدند . برخى از مشاهير شاگردان او عبارتند از : ميرزا ابوالحسن مشكينى ، سيد

ابوالحسن اصفهانى ، سيد ابوالقاسم كاشانى ، آقا نجفى قوچانى ، سيد محمد تقى خوانسارى ، شيخ محمد

جواد بلاغى ، سيد حسن مدرس ، شيخ محمد حسن مظفر ، شيخ محمد حسين اصفهانى كمپانى ، آيت الله بروجردى ،

حاج آقا حسين قمى ، علامه حائرى ، صدرالدين صدر ، آقا ضياء عراقى ، شيخ عبدالكريم حائرى ، سيد

عبدالله بهبهانى ، شيخ محمد على شاه آبادى ، هبة الدين شهرستانى ، سيد محسن امين عاملى ، ميرزاى

نائينى ، آقا بزرگ طهرانى ، آيت الله حكيم و بسيارى ديگر . آخوند خراسانى از بنيانگذاران و پشتيبانان

اصلى انقلاب مشروطيت بود. مجاهدات بيدريغ او بويژه پس از استبداد صغير از عوامل مؤثر خلع محمد على

ميرزا از سلطنت و استقرار مشروطيت بود . پس از ورود سربازان روسى به ايران و اشغال آذربايجان و گيلان

آخوند خراسانى براى مقابله با تجاوز بيگانگان دستور جهاد داد و خود قصد آمدن به ايران كرد كه بناگاه

در 20 ذىالحجه 1329 ق در نجف درگذشت . آثار او عبارتند از : كفايةالاصول در دو جلد كه از زمان تأليف آن در

1321 ق تاكنون همواره از مراجع معتبر درس و بحث علم اصول بوده است و بارها به چاپ رسيده است ; حاشيه بر

رسائل شيخ انصارى و حاشيه بر مكاسب شيخ كه مستقلاً و يا همراه رسائل و مكاسب بارها چاپ شده است ;

فوائد شامل مباحث مختلف فقهى و اصولى و كلامى (تهران 1315 ق) ; حاشيه بر اسفار ; حاشيه بر شرح منظومه ;

رسالاتى در مشتق ، رضاع ، دماء ثلاثه ، اجاره ، طلاق ، عدالت ، رهن ; القضاء و الشهادات ; تقريرات

آخوند به قلم فرزندش آقا زاده خراسانى ; التكملة للتبصرة (تهران ، 1328 ق) شرحى بر تبصرة المتعلمين

علامه حلى ; ذخيرة العباد فى يوم المعاد ، رساله عمليه به فارسى (تهران ، 1329 ق) . از آثار خيريّه آخوند

احداث سه مدرسه بزرگ و متوسط وكوچك در نجف است . وى براى گسترش آگاهى سياسى و فرهنگى به انتشار چهار

مجله «اخوت» ، «درة النجف» ، «العلم» و «نجف اشرف» نيز يارى بسيار كرد . (دائرة المعارف تشيع)

آخِيّة

آنچه ستور را بدان بندند. رسنى يا دوالى كه هر دو طرف آن در ديوار يا در زمين نيك فرو برده باشند و

ميان هر دو حلقه مانندى بيرون باشد كه چارپاى بدان بندند. توسّعا اسطبل را گويند، ج، اواخى و اخايا.

در حديث رسول (ص) آمده: «مثل المؤمن و الايمان كمثل الفرس فى آخيته»: مؤمن به اسبى مىماند كه به آخيه

(ميخ آخر) خود بسته باشد، به اين سوى و آن سوى مىرود ولى به جايگاه خويش بازمىگردد، گاها از خداى خود

فاصله مىگردد ولى مجددا روى مىآورد. (نهايه ابن اثير)

آداب

جِ ادب ، در حديث از معصوم(ع) آمده : «العقول مواهب والآداب مكاسب» خردها خدادادى وادبها اكتسابى است

(بحار:1/160) . «الآداب تلقيح الافهام ونتايج الاذهان» ادبها بارور سازنده فهمها ومولود ذهنها است .

(بحار:2/58)

آداب

رسوم وقواعد وسنن . به «عرفيات» و «فرهنگ» رجوع شود .

آداب معاشرت

روش شايسته و مطلوب در معاشرت آدميان با يكديگر، آنچه كه بعد انسانيت او را تشكيل مىدهد و از ديگر

حيوانات جدا مىسازد . مطالب در اين باره ـ اعم از آيات و روايات و سخن بزرگان ـ فراوان است كه به برخى

از آنها ذيل واژههاى : آميزش ، اخلاق ، اخلاق پيغمبر اسلام ، ادب و معاشرت ملاحظه خواهيد نمود .

اميرالمؤمنين (ع) فرمود : «العلم وراثة كريمة والآداب حلل مجدّدة والفكر مرآة صافية» دانش ميراثى

گرانبها و ادبها زيورهائى نوين و انديشه آينهاى شفاف است (نهج حكمت 5) . «ولا تكونن ممن لاتنفعه العظة