معارف و معاریف نسخه متنی

اصل سى و چهارم: مذاكرات مجلس سنا در مدت انفصال مجلس شوراى ملى بى نتيجه است.

اصل سى و پنجم: سلطنت وديعه ايست كه به موهبت الهى از طرف ملت به شخص پادشاه مفوض شده.

اصل سى و ششم: (بعد نسخ شده) سلطنت مشروطه ايران در شخص اعلى حضرت شاهنشاهى السلطان محمد على شاه قاجار ادام الله سلطنته و اعقاب ايشان نسلاً بعد نسل برقرار خواهد بود.

اصل سى و ششم: (اصلاح شده) سلطنت مشروطه ايران از طرف ملت به وسيله مجلس مؤسسان به شخص اعلى حضرت شاهنشاه رضا شاه پهلوى تفويض شده و در اعقاب ذكور ايشان نسلا بعد نسل برقرار خواهد بود.

اصل سى و هفتم: (بعد نسخ شده) ولايت عهد در صورت تعداد اولاد به پسر اكبر پادشاه كه مادرش ايرانى الاصل و شاهزاده باشد مى رسد و در صورتيكه براى پادشاه اولاد ذكور نباشد اكبر خاندان سلطنت با رعايت الاقرب فالاقرب به رتبه ولايتعهد نائل مى شود و هرگاه در صورتمفروضه فوق اولاد ذكورى براى پادشاه بوجود آيد حقاً ولايت عهد به او خواهد رسيد.

اصل سى و هفتم: (اصلاح شده) ولايت عهد با پسر بزرگتر پادشاه كه مادرش ايرانى الاصل باشد خواهد بود. در صورتيكه پادشاه اولاد ذكور نداشته باشد تعيين وليعهد بر حسب پيشنهاد شاه و تصويب مجلس شوراى ملى به عمل خواهد آمد مشروط بر آنكه آن وليعهد از خانواده قاجار نباشد ولى در هر موقعى كه پسرى براى پادشاه بوجود آيد حقا ولايتعهد با او خواهد بود.

اصل سى و هشتم: (بعد نسخ شده) در موقع انتقال سلطنت، وليعهد وقتى مى تواند شخصاً امور سلطنت را متصدى شود كه سن او به هيجده سال بالغ باشد چنانچه به اين سن نرسيده باشد با تصويب هيأت مجتمعه مجلس شوراى ملى و مجلس سنا نايب السلطنه براى او انتخاب خواهد شد تا هيجده سالگى را بالغ شود.

اصل سى و هشتم: (اصلاح شده) در موقع انتقال سلطنت، وليعهد وقتى مى تواند شخصاً امور سلطنت را متصدى شود كه داراى بيست سال تمام شمسى باشد. اگر به اين سن نرسيده باشد نايب السلطنه از غير خانواده قاجاريه از طرف مجلس شوراى ملى انتخاب خواهد شد.

اصل سى و نهم: هيچ پادشاهى بر تخت سلطنت نمى تواند جلوس كند مگر اينكه قبل از تاجگذارى در مجلس شوراى ملى حاضر شود و با حضور اعضاى شوراى ملى و مجلس سنا و هيأت وزراء به قرار ذيل قسم ياد نمايد;

من خداوند قادر متعال را گواه گرفته به كلام الله مجيد و به آنچه نزد خدا محترم است قسم ياد مى كنم كه تمام هم خود را مصروف حفظ استقلال ايران نموده حدود مملكت و حقوق ملت را محفوظ و محروس بدارم قانون اساسى مشروطيت ايران را نگهبان و بر طبق آن و قوانين مقرره سلطنت نمايم و در ترويج مذهب جعفرى اثناعشرى سعى و كوشش نمايم و در تمام اعمال و افعال خداوند عز شانه را حاضر و ناظر دانسته منظورى جز سعادت و عظمت دولت و ملت ايران نداشته باشم و از خداوند مستعان در خدمت به ترقى ايران توفيق مى طلبم و از ارواح طيبه اولياى اسلام استمداد مى كنم.

اصل چهلم: همين طور شخصى كه به نيابت سلطنت انتخاب مى شود نمى تواند متصدى اين امر شود مگر اينكه قسم مزبور فوق را ياد نموده باشد.

اصل چهل و يكم: در موقع رحلت پادشاه مجلس شوراى ملى و مجلس سنا لزوماً منعقد خواهد شد و انعقاد مجلسين بيشتر از ده روز بعد از فوت پادشاه نبايد به تعويق بيفتد.

اصل چهل و دوم: هرگاه دوره وكالت وكلاى هر دو يا يكى از مجلسين در زمان حيات پادشاه منقضى شده باشد وكلاى جديد در موقع رحلت پادشاه هنوز معين نشده باشند وكلاى سابق حاضر و مجلسين منعقد مى شود.

اصل چهل و سوم: شخص پادشاه نمى تواند بدون تصويب و رضاى مجلس شوراى ملى و مجلس سنا متصدى امور مملكت ديگرى شود.

اصل چهل و چهارم: شخص پادشاه از مسئوليت مبرى است وزراء دولت در هرگونه امور مسئول مجلسين هستند.

اصل چهل و پنجم: كليه قوانين و دست خطهاى پادشاه در امور مملكتى وقتى اجرا مى شود كه به امضاى وزير مسئول رسيده باشد و مسئول صحت مدلول آن فرمان و دست خط همان وزير است.

اصل چهل و ششم: عزل و نصب وزراء به موجب فرمان همايون پادشاه است.

اصل چهل و هفتم: اعطاى درجات نظامى و نشان و امتيازات افتخارى با مراعات قانون مختص شخص پادشاه است.

اصل چهل و هشتم: انتخاب مأمورين رئيسه دواير دولتى از داخله و خارجه با تصويب وزير مسئول از حقوق