معارف و معاریف نسخه متنی

اینجــــا یک کتابخانه دیجیتالی است

با بیش از 100000 منبع الکترونیکی رایگان به زبان فارسی ، عربی و انگلیسی

معارف و معاریف - نسخه متنی

مصطفی حسینی دشتی

| نمايش فراداده ، افزودن یک نقد و بررسی
افزودن به کتابخانه شخصی
ارسال به دوستان
جستجو در متن کتاب
بیشتر
تنظیمات قلم

فونت

اندازه قلم

+ - پیش فرض

حالت نمایش

روز نیمروز شب
جستجو در لغت نامه
بیشتر
لیست موضوعات
توضیحات
افزودن یادداشت جدید

بعدوّ او نزل بكم، فليكن معسكركم فى قُبُل الاشراف او سفاح الجبال...»: هرگاه به دشمن رسيديد و يا او به سراغ شما آمد، لشكرگاه خويش را در پيش تپه ها و يا دامنه كوهها... قرار دهيد... (نهج: نامه 11) از اين معنى است قُبُل به معنى اندام پيش، خلاف دُبُر.

در حديث است: «العورة عورتان: القُبُل و الدُبُر...». (وسائل: 2/34)

قُبلَة

بوسه. مهره اى كه جادوگران بدان دل كسى به ديگرى مايل كنند. قيل لاعرابىّ: فيم اللذّة؟ قال: فى قُبلة على غفلة. (ربيع الابرار: 4/48)

قِبلَة

اسم مصدر است كه نوع فعل را تعيين كند يعنى بدان كيفيت روى آوردن مانند جلسه. ديگر معنى قبله سمتى كه بدان روى كنند، قبله نمازگزار از اين معنى است (واجعلوا بيوتكم قبلة) يعنى خانه تان را روبروى هم قرار دهيد. (يونس: 87) قبله يهود بيت المقدس است چنانكه قبله مسيحيان بيت لحم زادگاه عيسى (ع) مى باشد.

قبله مسلمانان از آغاز بعثت پيغمبر اسلام تا سال دوم هجرت يعنى چهارده سال و اندى بيت المقدس بوده كه قبله همه انبيا بوده، و در سال دوم هجرت وبه نقلى نيمه شعبان آن سال كه حضرت رسول (ص) در آن روز به ديدار مادر براء بن معرور در كوى بنى سلمه مدينه رفته بود و پس از صرف طعام ناهار هنگام ظهر شد و حضرت در مسجد آن محله به اداى فريضه ظهر پرداخت در ركعت دوم جبرئيل فرود آمد و دستور تحول قبله از بيت المقدس به مسجد الحرام آورد و چون بيت المقدس سمت شمال مدينه و مسجد الحرام سمت جنوب آن بود پيغمبر (ص) به عكس آن جهت كه روى بدان داشت روى آورد و صف عقب جماعت صف پيشين شد.

طبرسى از ابن عباس نقل كرده: آنگاه كه رسول خدا به مدينه آمد تا هفده ماه نماز به طرف بيت المقدس بود.

به نقل براء بن عازب شانزده يا هفده ماه، به نقل از انس بن مالك نه يا ده ماه و در روايت على بن ابراهيم از امام صادق (ع) هفت ماه. اينك آيات تحويل قبله:(سيقول السفهاء من الناس ما ولّيهم عن قبلتهم التى كانوا عليها قل لله المشرق و المغرب...) (بقره: 142).

(قد نرى تقلب وجهك فى السماء فلنولينّك قبلة ترضيها فول وجهك شطر المسجد الحرام...) (بقره: 144). (وما جعلنا القبلة التى كنت عليها الا لنعلم من يتّبع الرسول ممن ينقلب على عقبيه وان كانت لكبيرة الاّ على الذين هدى الله...)(بقره: 143). (فول وجهك شطر المسجد الحرام و حيث ما كنتم فولّوا وجوهكم شطره لان لا يكون للناس عليكم حجة الا الذين ظلموا منهم...).

در تفسير آيه 142 آمده كه نابخردانى كه به مسلمانان طعن مى زدند و مى گفتند: چه باعث شد كه مسلمانان از قبله پيشين خود به سمت ديگر روى آوردند يهود مدينه بوده اند كه مسلمانان را تا آن روز از حيث قبله با خود هماهنگ مى ديدند و چون قبله به كعبه متحول گشت به آنها برخورد. و به نقلى مشركين مكه بودند و درباره پيغمبر (ص) مى گفتند: تو كه مدت چهارده سال از قبله اجداد خود روى برگرداندى و اكنون بدان بازگشتى پس زودا كه دين خود را نيز به دين آباء و اجدادت برگردانى. وبه قولى منافقين مدينه بودند كه مسلمانان را استهزاء مى نمودند. و خداوند به پيغمبرش فرمود: در پاسخ آنها بگو: مشرق و مغرب همه از آن خدا است هر جا كه خواست قبله كند وآنچه ملاك كار خداوند است مصلحت بندگان است كه هر زمان به گونه اى اقتضا كند.

و در تفسير آيه 143 كه مى فرمايد: ما تنها بدين سبب قبله پيشين ترا بيت المقدس قرار داديم تا ببينيم چه كسى ترا در اين فرمان اطاعت مى كند و چه كسى از آن سر برمى تابد، آمده كه اين فرمان از اين جهت بر تازه مسلمانان اول بعثت گران بوده كه مردم مكه خود را از حيث مليت رقيب ملت يهود و مسجدالحرام را برتر از بيت المقدس مى دانستند و عمل به چنين دستورى را نوعى تنازل در برابر رقيب خويش مى پنداشتند اما خداوند كه مى خواهد بندگانش در مقام بندگى خالص بوده و در اطاعت از فرامينش انگيزه اى جز امتثال امر پروردگار مطاع خويش نداشته باشند گاه آنها را در برابر دستوراتى قرار مى دهد كه صرفاً جنبه آزمايشى و جداسازى خالص از ناخالص دارد تا بندگان را به وسيله آن فرامين خلاف ميل نفسانى در تسليم آبديده تر كند و ناخالصها را به كنار زند.

/ 2570