معارف و معاریف نسخه متنی

آمده است : چون پيغمبر (ص) از خيبر بازگشت قصد وادى القرى كرد ، وى شب در صهباء با صفيه بنت حُيَىّ ازدواج كرد و ابو ايّوب انصارى شب تا سحر نگهبان حضرت بود . چون بامداد به وادى القرى رسيد گروهى از عرب بر وى گرد آمدند ولى يهود آنان را با نيزه پذيره شدند ، و مدعم غلام پيغمبر (ص) به تير آنان كشته شد .

پيغمبر لشكر خود را براى جنگ به صف آراست و سعد بن عباده ، حباب بن منذر ، سهل بن حنيف و عبّاد بن بشر ، سران يهود را به اسلام دعوت كرده ايشان امتناع كردند و به جنگ برخاستند ، يازده تن از آنان كشته شدند ، اين جنگ يك شبانه روز ادامه داشت ، سرانجام آنجا به قهر و غلبه گشوده شد و غنيمت بسيار بدست آمد .

يهود ساكن تيماء از در صلح درآمدند ، پيغمبر در برابر جزيه صلح را پذيرفت و آنان را بر اموال خود گماشت و آنگاه به مدينه بازگشت .

وادى مُحَسِّر

موضعى است بين منى و مزدلفة ، و آن مرز منى است از سمت عرفه .

امام صادق (ع) : «و حدّ منى من العقبة الى وادى محسّر» (وسائل:13/526) . از آن حضرت است : «لا تجوز وادى محسّر حتى تطلع الشمس» . (وسائل:13/528) ابوجعفر (ع) : «حدّها (اى المزدلفة) ما بين المأزمين الى الجبل الى حياض محسّر» . (وسائل:14/17) ابوعبدالله (ع) : «اذا مررت بوادى محسّر فاسع فيه ، فانّ رسول الله (ص) سعى فيه» . (وسائل:14/22) عن ابى الحسن (ع) : «الحركة فى وادى محسر مائة خطوة» . (وسائل:14/23) ياقوت حموى در منشأ اشتقاق اين كلمه گفته : يا از حسر به معنى اِعياء (از رفتار باز ماندن) است . و يا از حسر به معنى برهنه نمودن . و يا از حسرت به معنى شدّت ندامت و افسوس خوردن . و آن موضعى است بين مكه و عرفة ، و گفته شده : بين منى و عرفة ، و قول ديگر : بين منى و مزدلفة ، و آن جزء منى و مزدلفة نباشد ، بلكه خود يك وادى مستقل است . (معجم البلدان) مرحوم طريحى گفته : مُحَسِّر وادى اى است در بين راه مشعر و منى ، و آن به منى نزديك تر، و آن يكى از مرزهاى منى است ، در وجه تسميه آن گفته شده : ابرهه چون به اينجا رسيد از رفتار بازماند و ياران و همراهانش از كار او دچار افسوس و حسرت گرديدند . (مجمع البحرين)

وادى مُقَدَّس

آن وادى كه خداوند براى نخستين بار در آن با موسى (ع) سخن گفت . وادى طوى ، چنان كه در قرآن كريم : سوره طه آيه 12 و نازعات آيه 16 . جلگه اى است نزديك بيت المقدس كه جائى خوش آب و هوا با درختان زيتون بسيار .

وبه نقلى : حضرت موسى (ع) در آنجا وفات يافته . (بحار:90/111)

وادى النمل

وادى مورچگان . موضعى كه در آنجا حضرت سليمان (ع) ، با مور سخن گفت ، متخذ از آيه (حتى اذا أتوا على وادى النمل قالت نملة يا ايّها النمل ادخلوا مساكنكم لا يحطمنّكم سليمان و جنوده وهم لا يشعرون) (نمل:18) .

قولى آن است كه آن وادى در طائف بوده ، قول ديگر آن كه در شام . (مجمع البيان) قول ديگر آن كه بين جيرين و عسقلان است . (معجم البلدان) در كتاب المعرب جواليقى آمده كه ابن دريد گويد : كبريتى كه بدان آتش مى افروزند به نظر من عربى نيست ، و كبريت احمر از ماده اى است كه معدنش در وادى النمل ، آن سوى بلاد تبّت است ، و اين همان موضعى است كه سليمان از آن عبور نمود .