اندرز و نصيحت . مهر ورزيدن. و در اصطلاح فقها : تسليط بر تصرف پس از مرگ در اموال يا تمليك عين يا منفعت است پس از مرگ . وصيت از عقود است و ايجاب آن «اوصيت» وصيت نمودم به فلان كار يا پس از مرگ من چنين كارى انجام بدهيد يا فلان مال بعد از من به فلان بدهيد . و قبول آن رضاى به آنست خواه مقارن به ايجاب يا متأخر از آن تا گاهى كه آن را رد نكرده باشد و اگر پس از مرگ موصى و قبل از قبول رد كند وصيت باطل مى شود گرچه آن مال قبض كرده باشد، و اگر پس از قبول رد كند باطل نخواهد بود هر چند آن را قبض ننموده باشد. حق قبول وصيت به وارث منتقل مى گردد . وصيت به جهات عامه مانند فقراء و مساجد و مدارس نياز به قبول ندارد . در موصى شرط است كه بالغ و عاقل و رشيد بود . و در موصى له (آنكه مالى براى او وصيت شده) شرط است كه حين وصيت وجود داشته باشد و تملك آن صحيح باشد ... (لمعه دمشقيه) (كتب عليكم اذا حضر احدكم الموت ان ترك خيرا الوصية للوالدين و الاقربين بالمعروف حقا على المتقين) دستور داده شد كه چون يكى از شما را مرگ فرا رسد اگر داراى مالى بود آن را براى پدر و مادر و خويشان به قدر متعارف وصيت كند ، اين كار شايسته پرهيزكاران است . (فمن بدّله بعد ما سمعه فانما اثمه على الذين يبدّلونه ان الله سميع عليم) و اگر چنانچه كسى پس از شنيدن وصيت آن را تغيير دهد (و برخلاف آن عمل كند) گناه آن بر آنها است كه آن را دگرگون ساخته اند (نه بر موصى) كه خداوند به هر چيزى شنوا و دانا است .(بقره:180 ـ 181) (من بعد وصية او دين) در آيات 11 و 12 سوره نساء كه در باره ارث آمده وصيت بر ارث بازماندگان مقدم داشته شده و حتى در اين دو آيه چهار بار اين مطلب تكرار شده است.از حضرت رسول (ص) روايت شده كه شايسته نباشد مسلمان به بستر خواب برود و وصيت نامه اش به زير سرش نباشد .از امام صادق (ع) روايت است كه هيچكس نميرد جز اينكه پيش از مرگ چشم و هوش و عقلش به جاى آيد كه وصيت كند چه اينكه وصيت حقى است كه بر هر مسلمان فرض و لازم است .در حديث رسول (ص) آمده كه هر آنكس وصيت ميتى را بعهده بگيرد و بدان عمل نكند بى آنكه عذرى داشته باشد خداوند هيچ عملى را از او نپذيرد و هر فرشته كه ميان زمين و آسمان باشد وى را لعن كنند و شب و روز در خشم خداوند بسر برد ...از امام باقر (ع) رسيده كه حيف و ميل وصيت از گناهان كبيره است . نيز از آن حضرت آمده كه هر كه در وصيت خويش عدالت كند چنان است كه آن مال را در حيات خود تصدق كرده باشد و هر آنكس در وصيت خويش عدالت نكند خداى را در قيامت از خود خشمناك بيابد .اميرالمؤمنين (ع) فرمود : اگر به يك پنجم مال خود وصيت كنم به از آن دانم كه به يك چهارم آن وصيت كنم و اگر به يك چهارم آن وصيت نمايم به از آن دانم كه به يك سوم آن وصيت كرده باشم و هر كه به يك سوم مالش وصيت كند دگر چيزى به جاى نگذاشته است .از امام صادق (ع) روايت شده : اوقاتى كه هنوز حضرت رسول در مكه بود براء بن معرور در مدينه از دار دنيا رفت و پيش از مرگ به ثلث مال خويش وصيت نمود و از آن روز وصيت به ثلث سنت شد .از اميرالمؤمنين (ع) رسيده كه هر آنكس هنگام مرگ خود مالى را براى آن دسته از خويشانش كه از او ارث نمى برند وصيت نكند عمر خويش را به معصيت پايان برده است . محمد بن مسلم گويد : از امام باقر (ع) پرسيدم اگر كسى مال خود را در راه خدا وصيت كند ؟ فرمود : به همان كس بده كه وى براى او وصيت نموده است گرچه يهودى يا نصرانى باشد كه خداوند مى فرمايد : (فمن بدله بعد ما سمعه ...). (بحار:103/ 194 ـ 203) از امام صادق (ع) روايت شده كه فرمود : «الوصية حق على كل مسلم» . زيد شحّام گويد : از امام صادق (ع) راجع به وصيت پرسيدم ، فرمود : «هى حق على كل مسلم» . بزرگان در ذيل اين دو حديث گفته اند يعنى وصيت واجب است
لطفا منتظر باشید ...
