معارف و معاریف نسخه متنی

يوسف

بن يعقوب بن اسحاق بن ابراهيم، نخستين از پيامبران بنى اسرائيل. مادرش راحيل و مولدش مذان آرام (كنعان)، وفاتش در مصر و مدفنش به امر خداوند توسط حضرت موسى در فلسطين. شرح ماجراى او با پدر و برادران ضمن حال يعقوب بيان شد.

از امام صادق (ع) روايت است كه يوسف در سن دوازده سالگى به زندان رفت و هيجده سال در زندان گذراند و هشتاد سال پس از خروج از زندان زيست كه جمعا 110 سال مى شود. داستان يوسف با همسر عزيز مصر به نام زليخا نيز طى ترجمه يعقوب گذشت. از امام باقر (ع) روايت شده كه زليخا (در اواخر عمر) به فقر و پريشانى دچار گشت، او را گفتند به نزد يوسف برو و شرح گرفتارى خويش را به وى عرضه دار. زليخا با دوستان مشورت كرد گفتند: با سوابقى كه با وى دارى؟! گفت: ابدا چنين نيست كه شما مى پنداريد، آنكه از خدا بترسد از او نبايد ترسيد. وى به نزد يوسف رفت و چون بر او وارد شد گفت: سپاس خداوندى سزد كه بردگان را به طاعتش به مقام سلطنت رسانيد و سلاطين را بر اثر نافرمانيش به بردگى كشيد. يوسف او را به كابين خويش بست و وى را باكره يافت. به وى گفت: اين كار بهتر و زيباتر (از آنچه تو در آن روز به من پيشنهاد كردى) نيست؟! زليخا گفت: آرى، اما من در آن روزگار به چهار آزمايش مبتلى بودم: من زيباترين زن عصر خود بودم و تو زيباترين جوان زمان خويش بودى و من در آن سنين جوانى هنوز باكره بودم و همسرم در امر جنسى ناتوان و ناقص بود.

نقل است كه زليخا از يعقوب آنچنان علم و عبادت آموخت كه در دانش و فقاهت سرآمد مردان و زنان مصر گشت.

(سفينة البحار) روايت شده كه امام باقر (ع) به يكى از ياران خود فرمود: آيا مردم در معنى آيه (لولا ان رآ برهان ربه) چه مى گويند؟ وى گفت: مى گويند يوسف عكس يعقوب را در برابر خود ديده كه انگشت خود را مى گزيد. فرمود: چنين نيست. گفت: پس چه بوده؟ فرمود: هنگامى كه آن زن به سوى يوسف رفت و يوسف در معرض آن خطر بزرگ قرار گرفت زن به بتى كه در خانه داشت متوجه شد و فوراً پارچه اى بر آن افكند. يوسف گفت: چه كردى؟ گفت: حيا كردم كه در برابرش اين كار بكنم. يوسف گفت: تو از بتى كه نه مى شنود و نه مى بيند شرم دارى و من از خدائى كه هم مى شنود و هم مى بيند شرم نكنم؟! از آن حضرت روايت شده كه بين يوسف و موسى بن عمران ده پيغمبر بوده است.

از حضرت رسول (ص) روايت است كه خداوند به موسى وحى نمود: استخوانهاى يوسف را (از مصر) با خود حمل كن.

موسى در جستجوى قبر يوسف برآمد او را به پيرزنى كهنسال راهنمائى كردند، موسى وى را به حضور خواند، پيرزن گفت: جاى قبر يوسف را مى دانم. موسى گفت: اگر آن را به من نشان دهى بهشت برايت ضمانت كنم. پيرزن گفت: نه به خدا سوگند راهنمائيت نكنم مگر اينكه حاجتم را روا كنى و آن اينكه در بهشت به كنار تو باشم.

موسى پذيرفت و زن وى را به مدفن يوسف راهنمائى نمود و موسى عظام يوسف را به سرزمين مقدس برد. (بحار: 11 و 12 و 13)

يوسف

نام دوازدهمين سوره قرآن كريم. مكيه و مشتمل بر 111 آيه است. در حديث امام صادق (ع) آمده كه هر آنكس هر روز يا هر شب به تلاوت اين سوره مداومت نمايد در قيامت با جمالى مانند جمال يوسف مبعوث گردد و در آن روز وى را هيچ وحشت دست ندهد و از ذبده بندگان شايسته خدا باشد... (بحار: 92/279)

يوسف بحرانى

شيخ يوسف بن احمد بن ابراهيم درازى بحرانى از آل عصفور از روستاى دراز بحرين و از فقهاى اخبارى اماميه و دانشمندى بزرگ و محقق بوده. از آثار او است: الحدائق الناظره، لؤلؤة البحرين. وى به سال 1107