معارف و معاریف نسخه متنی

(وكايّن من نبىّ قاتل معه ربّيون...فآتيهم الله ثواب الدنيا وحسن ثواب الآخرة) ; چه بسيار پيامبر كه جمع زيادى از دانشمندان و فقها در كنارش جنگيدند و در عين سختيها كه در راه دين به آنها رسيد همواره مقاومت نموده و هرگز سستى و زبونى به آنها دست نداد و در آن بحران سختى و شدت تنها سخنشان اين بود كه پروردگارا از گناهان و بى باكيهايمان درگذر و ما را در پيكار ، ثابت قدم دار و بر گروه كافر پيروزمان گردان. از اين رو خداوند پاداش دنيا را (كه پيروزى بر دشمن و به دست آوردن غنايم بود) و بهترين پاداش آخرت را (كه نعيم جاويد است) به آنها عطا فرمود . (آل عمران:145) از حضرت رسول (ص) روايت است كه فرمود: «هر رنجى كه به شما دست دهد در قبال آن شما را پاداشى بود و براى اهل الله آن پاداش ذخيره آخرتشان خواهد بود .

و نيز از آن حضرت است كه فرمود: «اجر و پاداش از جانب خدا بر حسب بزرگى مصيبت است». (كنزالعمال: 3/298) يعقوب بن شعيب گويد: از امام صادق(ع) شنيدم فرمود: «هيچكس را در برابر عملى بر خدا پاداشى نبود جز براى مؤمنان». (بحار: 67/64) اميرالمؤمنين (ع) فرمود: «خداوند سبحان ، ثواب و پاداش بر بندگى، و كيفر و عقاب را بر نافرمانى خويش بدين سبب مقرر فرمود تا بندگان را از عذاب و موجبات آن بازدارد و به سوى بهشت سوق دهد». (نهج : حكمت 360) و فرمود: «دو چيز است كه پاداششان به سنجش نيايد: گذشت و عدالت».

«به دنبال كسب پاداش خدائى بودن بهترين سودا و توجه به خدا سر هر رستگارى است».

«پاداش عمل بر حسب رنج و زحمتى است كه در آن به كار رفته باشد».

«پاداش صبر ، تلخى مصيبت را از ميان مى برد».

«پاداش اخروى ، سختيهاى دنيا را از ياد مى برد».

«پاداش مصيبت ، برحسب صبر بر آن است».

«پاداش صبر ، بالاترين پاداش است».

«پاداش از جانب خداوند از آن فرمانبرداران و كيفرش از آن نافرمانان است». (غرر)

پاداش نيكى

تلافى احسان . جبران لطف و محبت. از خصلتهائى است كه اسلام با تأكيد شديد ، بدان دستور داده است، آنچنان كه آن را از مسلّمات و قطعيات شمرده: (هل جزاء الاحسان الاّ الاحسان)(آيا پاداش نيكى جز نيكى چيز ديگرى مى تواند باشد؟!) . (رحمن:60) از اميرالمؤمنين (ع) رسيده كه فرمود: (هرآنكس كه در برابر احسانى كه به وى شده به همان اندازه پاداش دهد يا مانند كارى كه طرف كرده (بى كم و كاست) براى او كارى انجام دهد در حقيقت تلافى و معامله به مثل نموده ولى اگر بر آن بيفزايد وظيفه سپاس ادا نموده، و سپاسگزار بزرگوار است. (بحار:75/42) امام صادق (ع) فرمود: «آيه (هل جزاء الاحسان الاّ الاحسان) درباره كافر و مسلمان، نيك و بد ، جارى است، كسى كه احسانى به وى شد ، بايستى آن را تلافى كند، و پاداش او تنها اين نيست كه به اندازه كار او به وى احسان نمايد بلكه اين قدردانى را نيز بايد داشته باشد كه طرف ، به وى آغاز به احسان نموده است».

پيغمبر (ص) فرمود: «هر كه به شما احسانى نمود آن را تلافى كنيد و اگر نتوانستيد آن قدر وى را دعا كنيد كه فكر كنيد تلافى به عمل آمده است». (بحار:75/43) در تاريخ آمده كه هيئتى از سوى نجاشى (پادشاه حبشه كه قبل از هجرت به ياران پيغمبر پناه داده بود) بر حضرت رسول (ص) در مدينه وارد شدند، خود حضرت شخصاً از آنها پذيرائى نمود، عرض شد: يا رسول الله! اجازه بفرمائيد ما پذيرائى ايشان را تصدّى كنيم، فرمود: «آنها اينچنين از اصحاب من پذيرائى كردند». (ايجاب مى كند كه ما نيز احسان آنها را تلافى كنيم).

از بزرگمهر سؤال شد: در دوران قدرت و مقامت ، چه چيزى بيش از هر چيز مايه شادمانى تو گرديد؟ وى گفت:اين كه توانستم به كسانى كه به من نيكى كرده بودند مكافات دهم و نيكى آنها را جبران نمايم.

از اسكندر ذو القرنين پرسيدند: بيشترين شادمانى تو از اين قلمرو گسترده و كشور پهناور در چيست؟ گفت:در اين كه مى توانم نيكيهاى كسانى كه روزگارى درباره من شده است به بهترين وجه جبران نمايم. (ربيع الابرار:1/601 و 605)