معارف و معاریف نسخه متنی

نام نخواند (بلكه بگويد پدر يا بابا) و در راه رفتن از او جلو نيفتد و پيش از اينكه او بنشيند ننشيند و كارى نكند يا سخنى نگويد كه باعث شود كسى به او ناسزا گويد».

ابوولاد حناط گويد: از امام صادق (ع) پرسيدم: «احسان» كه در آيه (و بالوالدين احسانا) آمده چيست؟ فرمود: «احسان آن است كه با آنها (پدر و مادر) به نيكى رفتار كنى و چون به تو نيازى داشته باشند پيش از اينكه اظهار نياز خود كنند رفع نيازشان كنى. مگر نه خداوند مى فرمايد: (لن تنالوا البر حتى تنفقوا مما تحبون) و اينكه خداوند مى فرمايد (امّا يبلغن عندك الكبر...). مراد آن است كه اگر پدر و مادر تو را ملول سازند و تو را به ستوه آرند به آنها «اف» نگوئى و اگر تو را بزنند آنها را از خود نرانى و به آنها پرخاش نكنى و بگوئى خدا شما را ببخشايد. و اينكه خداوند مى فرمايد: (واخفض لهما جناح الذلّ من الرحمة) مراد آن است كه هنگامى كه چشمت به سوى آنها برمى گردانى كه به آنها بنگرى با مهربانى و عطوفت به آنها بنگرى و صداى خود را بلندتر از صداى آنها و دستت را بلندتر از دست آنها مدار و جلو آنها راه مرو».

(بحار:74/39) از حضرت رسول (ص) روايت است كه فرمود: «نيكى و احسان به پدر و مادر ، وظيفه فرزند است هر چند مستلزم پيمودن دو سال راه باشد». (بحار: 69/403) محمد بن مروان گويد: از امام صادق (ع) شنيدم مى فرمود: «مردى به نزد پيغمبر (ص) آمد و عرض كرد: يا رسول الله مرا پندى ده. فرمود: به خدا شرك مورز ، گرچه تو را به آتش بسوزانند مگر اينكه دلت سرشار از ايمان به خدا و مطمئن باشد. و پدر و مادرت را اطاعت كن و هم در زندگى و هم پس از مرگشان درباره آنها نيكى كن و اگر به برون شدن از خانواده و مالت تو را امر كنند امرشان را اطاعت كن كه اين از ايمان است».

امام صادق (ع) فرمود: «چه مانع است شما را كه درباره پدر و مادر هم در زندگى و هم پس از مرگشان احسان كنيد: به جاى آنها نماز بخوانيد و از جانب آنها صدقه دهيد و حج كنيد و روزه بگيريد كه شما نيز به همان اندازه ثواب ببريد و بعلاوه خير و بركت فراوان از جانب خداوند عايد شما گردد».

معمر بن خلاّد گويد: به حضرت رضا (ع) عرض كردم: اگر پدر و مادرم به مذهب حق نباشند نيز درباره شان دعا كنيم؟ فرمود: «آنها را دعا كن و از جانب آنها صدقه بده و اگر زنده بودند و در مسير حق نبودند با آنها مدارا كن كه رسول اكرم (ص) فرمود: خداوند مرا به رحمت فرستاده نه به نافرمانى و بى ادبى». (بحار: 74/34)

پدر بزرگ

پدرِ پدر يا پدرِ مادر ; جدّ. به «جدّ» رجوع شود.

پَدِيد

آشكار ، آشكارا . جلى ، مرئى .

پَدِيدار

پديد . ظاهر . آشكار . هويدا . مشهود . ممتاز . جدا .

پديدارى

وضوح .

پذيرائى

قبول . قيام به خدمت مهمان . پذيرائى كردن . قيام كردن به خدمت مهمان : خدمة الضيف.

مفضل بن عمر گويد: از امام صادق (ع) شنيدم فرمود: «چون مسلمانى از برادر مسلمان خود پذيرائى كند». مفضل گويد: عرض كردم چگونه او را پذيرائى كند؟ فرمود: «جاى نشستنش را مرتّب كند و متكائى براى تكيه او بياورد و غذا و لباس در اختيارش نهد، سلام و تحيت و احوالپرسى او كند. در آن هنگام بهشت ـ به پاداش كار وى ـ خود را آماده پذيرائى از او نمايد; خداوند به بهشت وحى نمايد كه غذاى تو را در اين دنيا جز به پيغمبر يا وصى پيغمبر حرام كرده ام اما چون روز قيامت فرا رسد دوستان مرا در برابر چنين عملى پاداش ده. و چون قيامت شود نوجوانانى زيباروى با طبقهاى پوشيده به منديلهاى مرواريد نگار مشتمل بر غذاهاى بهشتى بر چنين كسى وارد شوند ...» . (بحار:8/156) به «مهمانى» نيز رجوع شود.