دوام نمودن بر كارى . ملازمت در سرحد براى حفظ كردن آن از دشمن ، مرزدارى . مرابطه نيز گويند . (يا ايها الذين آمنوا اصبروا وصابروا ورابطوا) . (آل عمران:200) به مداومت بر نشستن در مسجد به انتظار نماز نيز رباط گويند ، چنان كه در حديث آمده : سُئل رسول الله (ص) عن افضل الاعمال فقال : «اسباغ الوضوء فى السبرات ونقل الاقدام الى الجماعات وانتظار الصلاة بعد الصلاة ، فذلكم الرباط» . (بحار:71/195) به «مرزدارى» نيز رجوع شود .
رُباع
چهار چهار . (مثنى وثلاث ورباع) (فاطر:1) . معدول است از «اربعة اربعة» از اين رو غير منصرف است .
رِباع
جِ رَبع به معنى اهل خانه . وبه معنى منزل وموطن . عن ابى عبدالله (ع) انه قال : «ترث المرأة من الطوب ، ولا ترث من الرباع شيئا» . (بحار:104/351)
رُباعى
شعرى كه داراى چهار مصراع بود ومصراع چهارم با اول ودوم هم قافيه باشد ولى مصرع سوم را قافيه لازم نباشد .
رُبّان
ناخدا . رُبّانى : رئيس ملوانان . (المنجد)
رَبّانىّ
خدائى . دانشمند راسخ در علم دين . مرد متعبد عارف بالله . (لولا ينهاهم الربّانيون والاحبار عن قولهم الاثم واكلهم السحت) . (مائده:63) عن رسول الله (ص) : «علىّ(ع) ربّانىّ هذه الامة» . (بحار:40/160) اميرالمؤمنين (ع) : «الناس ثلاثة : عالم ربانى ومتعلم على سبيل نجاة وهمج رعاع ...» . (بحار:23/44)
رَبّ النوع
ج : ارباب انواع ، اشراقيان از فلاسفه گويند : هر نوعى از افلاك وكواكب وبسايط عنصرى ومركبات واشباح مجرد ربى دارند كه عقل مدبر آن نوع است و اوست غاذى ومنمى ومولد ، ورب اشجار را «مرداد» ورب آتش را «ارديبهشت» ورب ارض را «اسفندارمذ» مينامند . ملاصدرا گويد : كلمه رب النوع را حكماى قديم مانند انباذقلس وهرمس وفيثاغورث بكار برده اند ورب صنم هم ناميده شده است . مؤلف پس از شرح عقايد سقراط وافلاطون وابوعلى سينا ويونانيان قديم گويد :ماحصل كلام آنكه فلاسفه هر يك با اختلاف خاصى كه در تعبيرات خود دارند گفته اند كه براى هر نوعى از انواع موجودات مادى جهان هستى فردى است عقلانى ونورانى وروحانى كه حافظ نوع خود ميباشد ودر معرض تحولات وتغييرات وكون وفساد نيست وافراد مادى تابع ومقهور پرتوى از آنها ميباشد وآنها را به نام ارباب انواع وغيره خوانده اند . به فرهنگ لغات واصطلاحات فلسفى آقاى دكتر سجادى وفهرست حكمت اشراق وايران باستان : 2500 و 249 و 2679 رجوع شود.
رِبح
نفع وسود كه از تجارت حاصل آيد . مقابل خسر . (اولئك الذين اشتروا الضلالة بالهدى فما ربحت تجارتهم).
لطفا منتظر باشید ...
