خطبه 193-هنگام به خاكسپارى فاطمه - ترجمه نهج البلاغه نسخه متنی

خطبه 193-هنگام به خاكسپارى فاطمه

از سخنان آن حضرت عليه السلام است، از آن بزرگوار روايت شده هنگام به خاك سپردن سيده زنها فاطمه عليهاالسلام اين سخن را فرموده مانند اينكه با رسول خدا صلى الله عليه و آله جلو آرامگاه آن حضرت راز ميگويد: درود بر تو اى رسول خدا از من و از دخترت كه در جوار تو فرود آمده (در قبرستان بقيع يا در خانه اش يا در روضه پيغمبر دفن گرديد) و به زودى به تو پيوست (بنا بر مشهور هفتاد و پنج روز بعد از پدر بزرگوارش در دنيا زندگانى نمود) اى رسول خدا شكيبائى من از (مفارقت و جدائى) برگزيده تو كم گرديد، و طاقت و توانائى من از (رفتن) او از دست رفت، ولى براى من پس از ديدار مفارقت و جدائى تو و سختى مصيبت و اندوه تو شكيبائى جا دارد (هر چند مصيبت مفارقت فاطمه عليهاالسلام جانگداز است ولى از مصيبت مفارقت تو سخت تر نيست، و چون بر آن مصيبت شكيبائى نمودم در اين مصيبت هم شكيبا خواهم بود) در حاليكه من سرت را بر لحد آرامگاهت نهادم، و بين گردن و سينه ام جان از تنت خارج شد (با اين همه مهر و علاقه معلوم است كه چه كشيده ام ولى باز جاى صبر و شكيبائى است، زيرا) ما مملوك خدا هستيم و به سوى او باز مى گرديم (جان ما در اختيار او است و اين جه

ان جاى ماندن نمى باشد، پس همه به سوى تو آمده بار عمل آنجا بگشائيم) همانا امانت (فاطمه عليهاالسلام) پس گرفته و گروگان دريافت شد، ولى (در اين مصيبت) همواره بعد از اين در اندوه بوده شبم به بيدارى خواهد گشت تا اينكه خداوند براى من سرائى كه تو در آن اقامت گزيده اى اختيار نمايد (مرا به تو ملحق فرمايد) و به همين زودى دخترت به تو خبر خواهد داد اجتماع امت تو را بر ستم به آن مظلومه (حقش را نشناخته، پهلويش را شكسته و جنينش را سقط و فدكش را غصب كردند) پس همه سرگذشت را از او سوال كن و چگونگى رفتارشان را با ما بپرس، اين همه ستمگرى از ايشان بر ما وارد شده در حاليكه از رفتن تو مدتى نگذشته و ياد تو از بين نرفته بود، و بر هر دو شما درود باد درود وداع كننده (با محبت و دوستى) نه درود خشمگين و رنجيده و دلتنگ، پس اگر بروم نه از بى علاقگى است و اگر بمانم نه از بدگمانى است به آنچه خداوند به شكيبايان وعده داده (از نزد شما مى روم در حاليكه همه جا به ياد شما هستم).

خطبه 194-پرداختن به آخرت

از سخنان آن حضرت عليه السلام است (در دل نبستن به دنيا و ترغيب به طاعت و بندگى): اى مردم، جز اين دنيا سراى گذر است و آخرت جاى ماندن، پس از گذرگاه براى قرارگاهتان (توشه) برگيريد (تا در دنيا هستيد به عبادت خداوند خدا و خدمت خلق بپردازيد كه در آخرت كامروا گرديد) و نزد كسى كه رازهاى شما را مى داند پرده هاى خود را مدريد (نافرمانى خدا نكنيد) و دلهاتان را از دنيا خارج نمائيد پيش از آنكه بدنهاتان را از آن بيرون برند (دل بسته به دنيا نباشيد كه مرگ را آسان دريابيد، زيرا) شما در دنيا در معرض آزمايش بوده و براى غير آن (آخرت) آفريده شده ايد، هرگاه مردى بميرد مردم (دنياپرست) مى گويند: (از دارائى) چه گذشت؟ و فرشتگان مى گويند: (از عبادت و بندگى) چه پيش فرستاد؟ خدا پدران شما را بيامرزد! قسمتى (از دارائى خود) را پيش بفرستيد (به دستور خدا انفاق كنيد) كه سود شما در آن است، و همه را باز مگذاريد كه بر زيان شما است (گرفتارى بسيار دارد).

خطبه 195-اندرز به ياران

از سخنان آن حضرت عليه السلام است (در ترغيب به آماده نمودن توشه آخرت) كه اصحاب خود را مكرر به اين گفتار (بعد از نماز عشاء) اندرز ميداد: خدا شما را بيامرزد، وسائل سفر (آخرت) را آماده نمائيد كه نداى كوچيدن در ميان شما داده شده (خداوند در قرآن كريم س 4 ى 78 مى فرمايد: اينما تكونوا يدرككم الموت و لو كنتم فى بروج مشيده يعنى هر كجا باشيد مرگ شما را در يابد اگر چه قلعه هاى محكم و استوار باشيد) و ماندن در دنيا را كم پنداريد (دل به آن نبنديد) و (به سوى خدا) باز گرديد با توشه شايسته (طاعت و بندگى) كه به آن دسترسى داريد، زيرا جلو شما گردنه ناهموار و منزلهاى ترس آور هولناك است (سختيهاى مرگ و گرفتارى قبر و عالم برزخ و مواقف بازپرسى روز رستاخيز را در پيش داريد) كه از وارد شدن و توقف در آنها ناگزيرند، و بدانيد كه نگريستنهاى مرگ به گوشه چشم به جانب شما است، و مانند آن است كه به چنگالهاى آن كه در شما فرو برده است گرفتاريد (و از آن رهائى نداريد) و كارهاى زشت و بسيار دشوار و سخت شما را از آن پنهان داشته، پس علاقه هاى دنيا را (از خود) دور كنيد، و با توشه پرهيزگارى خويش را توانا سازيد (محبت دارائى و فرزند و كالاى

دنيا را از دل برانيد و پارسائى و پرهيزكارى را هميشه گردانيد. (سيدرضى مى فرمايد:) پيش از اين (در خطبه هشتاد و چهارم) بعضى از اين كلام به روايتى گذشت كه با اين روايت تفاوت دارد.